Sentetik Maya Kromozomları

Uluslararası bir araştırma grubu beş yeni sentetik maya kromozomu üretmeyi başardı. Bu durum organizmanın genetik malzemesinin %30’unun değiştirildiği anlamına geliyor.

Organizmaların genlerine müdahale ederek hastalıkları engellemek, ilaçlar geliştirmek ya da yiyecek üretmek için bilimsel çalışmalar yapılıyor. Üzerine araştırmalar yapılan canlılardan biri de mayalar. İlk sentetik maya kromozomu 2014’te üretilmişti ve 272.871 baz çifti (DNA’yı oluşturan kimyasal birim) içeriyordu.

Kromozomları sentezlemeye başlamadan önce yapılacak değişikliklerin planlanması gerekiyor. Geçmişte yapılan araştırma sonuçlarına bakılarak hangi DNA dizilerinin yararlı özellikleri kodladığı belirleniyor ve yararsız ya da zararlı özellikleri kodlayan kısımların çıkarılmasına karar veriliyor. İşe yarayacak DNA dizileri ayrı ayrı sentezlendikten sonra bir araya getirilerek birleştiriliyor. Bu DNA dizileri hücrelerin içine aktarıldıktan sonra kromozomların inşası hücresel mekanizmalar tarafından tamamlanıyor. Geçmişte birden fazla kromozomda değişiklik yapılmak istendiğinde her bir kromozom ayrı ayrı sentezleniyordu. Yakın zamanlarda yapılan araştırmanın en önemli başarılarından biriyse tek bir seferde birden fazla kromozomun sentezlenmesi.

Araştırmaya katkıda bulunan bilim insanlarının sayısı 200’den fazla. Dünyanın dört bir tarafındaki laboratuvarlarda ayrı ayrı sentezlenen DNA dizileri daha sonra kromozomları üretmek için bir araya getirilmiş.