Siber Zorbalığa Sessiz Kalma!

Gelişen teknoloji sayesinde iletişimin sınırları genişledi. Artık yalnızca ailemiz ve arkadaşlarımızla iletişim hâlinde değiliz. Peki, bu sanal dünya ne kadar güvenli?

İnternet günlük hayatımızda evlerimizde, okullarımızda, çantalarımızda ve ceplerimizde sürekli bizimle birlikte. Kimi zaman sosyal medya üzerinden duygu ve düşüncelerimizden tutun da o gün ne yediğimize kadar her şeyi çevremizle paylaşıyoruz. Aynı zamanda bu paylaşımlar aracılığıyla takipçi listemizdeki kişilerin yaşamlarına yakınlarında olmasak bile dâhil olabiliyoruz. İnternet üzerinden herhangi bir anda ihtiyaç duyduğumuz bilgiye anında erişim sağlayabiliyoruz. Ayrıca oyun ve film gibi eğlenceli aktivitelerle keyifli vakit geçirebiliyoruz. Tüm bu özellikleri ile internet bize sanal bir dünya sunuyor.

Sanal dünyada tanımadığımız kişilerden e-posta, mesaj veya yorumlar alabiliyoruz. Ancak bunlar her zaman hoşumuza gitmeyebiliyor. Örneğin internette oyun oynarken sohbet sekmesi üzerinden hakaret, tehdit veya aşağılayıcı ithamlar içeren mesajlar alıyor musunuz? Sosyal medya hesabınız üzerinden başkalarına, size ait olmayan mesaj veya fotoğraflar gönderiliyor ya da tanımadığınız kişilerden rahatsız edici mesaj veya fotoğraflar alıyor musunuz? Bunlara benzer durumlara maruz kalıyorsanız siber mağdur olabilirsiniz.

 

Siber Zorbalık Nedir?

Bilgi ve iletişim teknolojileri üzerinden sürekli ve kasıtlı şekilde gönderilen, tehdit veya şantaj içeren, onur kırıcı, utandırıcı veya taciz edici içerikler ya da mesajlara siber zorbalık, bunları gerçekleştiren kişilere ise siber zorba denir.

 

Neden İnsanlar Sanal Ortamlarda Başkalarını Rahatsız Etme İhtiyacı Duyuyor?

Bu konuda özellikle gençlerle gerçekleştirilen birçok araştırma var. Gençler, siber zorbaları cesaretsiz, kötü niyetli veya eğlencenin dozunu kaçıran kişiler olarak görüyor. Bazı siber zorbalıkların şaka niyetiyle başladığı düşünülüyor. Zorbalığa maruz kalan kişiler açısından ise bu süreç hayli incitici olabiliyor.

İnternet kullanan kişilerin gerçek kimliklerini gizli tutabilmesi de siber zorbalığın olası nedenlerden biri. Anonim olmak, zorbaların kimliklerinin tespit edilemeyeceği yanılgısına düşmesine neden olabiliyor. Bir diğer neden ise günlük hayatta sorun yaşanılan kişilerden intikam almak amacıyla sanal ortamda zorbalığın tercih edilmesi.

 

Siber Zorbalıkla Nasıl Baş Edebiliriz?

Çalışmalara göre siber zorbalığa maruz kalanlar zorbalığı gerçekleştiren kişi ile yüzleşebiliyor, durumu görmezden gelmeyi tercih edebiliyor, bu problemi güvendikleri yakınlarıyla paylaşabiliyor ve sosyal destek arayabiliyor. Peki, siber zorbalıkla baş etmede kullanılabilecek en etkili yöntem nedir? Bu konuda araştırmacılar, mağdurlar açısından en etkili olan yöntemin sosyal destek olduğunu belirtiyor.

Zorbalığa maruz kalan kişiler üzüntü, öfke gibi duygudurum bozuklukları yaşayabiliyor veya yalnızlık hissedebiliyor. Bu nedenle siber zorbalık mağduruysanız bu durumu ailenizle, arkadaşlarınızla veya güvendiğiniz bir yetişkin ile paylaşarak sosyal destek almak bu olumsuzluklarla baş etmenize yardımcı olacaktır. Ancak siber zorbalık depresyon, kaygı bozukluğu gibi rahatsızlıklara yol açabildiğinden bu süreçte psikolojik desteğe de ihtiyaç duyulabilirsiniz.

Zorbalığı gerçekleştiren kişi ile yüzleşmek veya karşı saldırıya geçmek ise yapıcı olmayan yöntemlerden biri. Çünkü bu şekilde zorbalığa maruz kalmaya devam ederek bu süreci kendiniz için daha da zorlaştırabilirsiniz.

Birçok sosyal medya platformunda gizlilik ayarlarınızı değiştirerek istenmediğiniz ya da tanımadığınız kişilerin sizinle iletişim kurmasını engelleyebiliyor, kullandığınız sosyal medya platformundaki profil bilgilerinize sadece onay verdiğiniz kişilerin erişmesini sağlayabiliyorsunuz.

Eğer rahatsız edici mesaj ve içeriklere maruz kalıyorsanız, sosyal medya platformuna şikayetlerinizi ileterek ilgili hesabın kapatılmasını sağlayabilir veya elinizdeki tüm kanıtlarla birlikte siber suçlarla mücadele eden emniyet birimine başvurabilirsiniz. Bunlar dışında cep telefonu numaranızı değiştirmek ya da farklı bir profil sayfası açmak siber zorbalığın önüne geçmenizi sağlayacak seçeneklerden bazıları.

 

Siber Zorbalıkla Mücadele Etmede Diğer Önlemler

Siber zorbalıkla mücadele ederken en önemli sorunlardan biri kişilerin yaptıklarının veya yaşadıklarının siber zorbalık olduğunun farkında olmaması. Bu nedenle okullarda dijital medya okuryazarlığı ve internet etiği gibi eğitimlerin erken dönemlerde verilmesi, gençlerin siber zorbalık konusundan haberdar olmalarını sağlayabilir. Ayrıca aileler, eğitim kurumları ve konunun uzmanlarına da önemli görevler düşüyor. Öğretmen ve ailelerin bu konuda bilgilendirilmesi de alınabilecek önlemlerden.

 

Kaynaklar:

• Hershenson, K., “7 Ways to Deal with Cyberbullying”, www.talkspace.com, 7 Temmuz 2017.
• Dinç, E. S., “Sosyal medya ortamlarında siber zorbalık: lise öğrencilerinin siber zorbalık deneyimlerinin incelenmesi”, Yeni Medya Elektronik Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, s. 24-39, 2020.
• Gülen, H. ve Peker, A., “Ergenlerin problem çözme becerileri ve siber zorbalıkla başa çıkma davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi”, Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 26, s.384-404, 2018.
• Akca, E. B., Sayımer, İ., Salı, J. B. ve Başak, B. E. “Okulda siber zorbalığın nedenleri, türleri ve medya okuryazarlığı eğitiminin önleyici çalışmalardaki yeri”, Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, s.17-30, 2014.
• Neaville, S., “Investigating the efficacy of the coping strategies adolescents use to handle cyberbullying”, Walden University ScholarWorks, 2017.
• Hinduja, S.ve Patchin, J. W., “Bullying, cyberbullying, and suicide”, Archives of Suicide Research, Cilt 14, Sayı 3, s. 206-221, 2010.