Uydular İçin Yerli Atom Saati Üretildi

Atom Saati Nedir ve Neden Önemlidir?

Atom saatleri, atomlar tarafından yayılan fotonların titreşim frekansları vasıtasıyla zamanı ölçen saatlerdir. Bu saatleri kullanarak zamanı hassas bir şekilde ölçebiliriz. Günlük hayatta kullandığımız sıradan bir saat yılda ortalama bir saniye sapar. Bir atom saatinin bir saniye sapması içinse bir milyon yıldan daha uzun bir süre geçmesi gerekir.

Günümüzde atom saatlerinin bilinen en önemli kullanım alanlarından biri uydu tabanlı konumlama (navigasyon) sistemleri. Konum belirlemek amacıyla faydalanılan GPS uydularında atom saatleri vardır. Bu GPS uyduları sayesinde cep telefonlarının altyapısını oluşturan farklı iletişim istasyonları koordineli bir şekilde çalışabilir.

GPS sistemi, konum ve zamanın doğru bir şekilde belirlenmesini sağlar.

Atom saatlerinden sadece uydularda değil yeryüzünde de yararlanılıyor. Örneğin atom saatleriyle yapılan zaman ölçümleri sayesinde bir füzenin konumu ve hızı çok daha büyük bir doğrulukla tespit edilebiliyor.

Rubidyum Tabanlı Atom Saati

TÜBİTAK UME Zaman-Frekans ve Dalgaboyu Laboratuvarında konumlama uydularında kullanılmak üzere yerli imkânlarla geliştirilen atom saatinde rubidyum atomlarından yararlanıldı.

Türkiye Uzay Ajansıyla birlikte yapılacak çalışmalarda rubidyum atom saatinin öncelikle uzay ortamında kullanılmak için uygun hâle getirilmesi, ardından da uzaya gönderilerek gerçek uzay ortamında test edilmesi planlanıyor.

Konumlama uydularında kullanılacak atom saatleri ile elde edilecek bilgi birikimi, yetişmiş insan gücü ve üretim kapasitesi sayesinde ülkemizin yerli ve millî konum belirleme sistemi oluşturma çalışmalarına önemli katkılar sağlanabilir.

Kaynaklar:

• https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/atom-saatleri
• https://www.ume.tubitak.gov.tr/tr/projeler/g1zf-e1-18-i-fotonik-temelli-rb-atomik-saatleri-ve-rb-atomik-frekans-standardinin
• https://www.gps.gov/applications/timing/