Uzaylılar Dünya’yı Keşfedebilir mi?

Günümüzde her yıl çok sayıda ötegezegen keşfediliyor. Bu ötegezegenlerin yaşama elverişli koşullara sahip olup olmadığı tespit edilmeye çalışılıyor. Eğer yaşama elverişli koşullara sahip olma ihtimalleri varsa, atmosferlerinin bileşimi incelenerek ya da radyo sinyalleri yayıp yaymadıklarına bakılarak basit ya da gelişmiş yaşam formlarına ev sahipliği yapıp yapmadıkları anlaşılmaya çalışılıyor. Peki eğer Dünya dışında gerçekten de canlılar yaşıyorsa onlar da benzer yöntemler kullanarak Dünya’nın yaşama elverişli bir gezegen olduğunu tespit edebilir ve Dünya’da canlıların yaşadığını anlayabilirler mi?

Ötegezegenler bugünkü teknolojiyle doğrudan görülemiyorlar. Çünkü etrafında dolandıkları devasa parlak yıldızlara kıyasla çok küçük ve çok solgunlar. Bu yüzden bir yıldızın etrafında herhangi bir gezegenin dolanıp dolanmadığı ancak dolaylı olarak anlaşılabiliyor. 

Bugün ötegezegenleri ve Dünya dışı yaşamı keşfetmek için sahip olduğumuz en iyi teknik transit yöntemi. Bu yöntemde yıldızdan Dünya’ya ulaşan ışık miktarının değişimine odaklanılır. Eğer yıldızın önünden bir gezegen geçerse o yıldızdan Dünya’ya ulaşan ışık miktarı kısa bir süre içinde önce azalıp sonra artar. Böylece gezegen doğrudan görülemese bile varlığı hakkında dolaylı olarak çıkarım yapılır. 

Transit yöntemiyle bir ötegezegenin varlığına dair bir ipucu elde edildikten sonra yıldızın uzaydaki hareketleri takip edilerek gezegenin kütlesi ve yörüngesi hakkında hesaplar yapılır. Eğer ötegezegenin yaşama elverişli koşullara sahip olma (yüzeyinde sıvı su bulunma) ihtimali varsa, geçiş sırasında yıldızından gezegene çarpıp Dünya’ya ulaşan ışık incelenir ve ötegezegende canlıların yaşadığına dair bir iz olup olmadığı araştırılır.

Transit yönteminde bir gezegeni tespit etmek için yıldızdan Dünya’ya ulaşan ışık miktarındaki değişime odaklanılır. Eğer gezegen yörünge hareketi sırasında Dünya ile kendi yıldızının arasından geçmiyorsa transit yöntemiyle tespit edilemez.

Transit yöntemiyle ötegezegen keşfetmek çoğu zaman zordur. Çünkü ufak gezegenler devasa yıldızları fazla gölgeleyemez. Yıldızdan Dünya’ya ulaşan ışık miktarındaki kısa süreli azalmayı belirlemek kolay değildir. Bazı durumlardaysa bir ötegezegeni transit yöntemiyle tespit etmek tamamen imkânsızdır. Çünkü gezegen yörünge hareketi sırasında Dünya ile kendi yıldızının arasından geçmez ve dolayısıyla yıldızından Dünya’ya ulaşan ışık miktarında bir değişime sebep olmaz.

Eğer insanlarla benzer bilgi seviyesine ve teknolojilere sahip uzaylılar varsa onların da transit yöntemiyle Dünya’yı ve Dünya’daki yaşamı keşfedebilmesi için yerküreyi Güneş’in önünden geçerken tespit edebilmeleri gerekir. Bu da ancak Güneş’e “doğru” açılardan bakmalarıyla mümkündür. Eğer bulundukları konumdan Dünya’yı Güneş’in önünden geçerken görmeleri mümkün değilse ne yerküreyi ne de yeryüzündeki yaşamı tespit edebilirler. Peki yakın geçmişte hangi yıldız sistemlerinden Dünya tespit edilebilirdi ya da yakın gelecekte hangi yıldız sistemlerinden Dünya tespit edilebilir?

Cornell’deki Carl Sagan Enstitüsünde çalışan Prof. Dr. Lisa Kaltenegger ve arkadaşları, Avrupa Uzay Ajansının Gaia eDR3 kataloğundaki verileri kullanarak hangi yıldız sistemlerinden Dünya’nın tespit edilebileceğini araştırmışlar. Nature’da yayımlanan sonuçlara göre, 1.715 yıldız sistemi son 5.000 yıl içinde -en azından bir süreliğine- Dünya’nın tespit edilebileceği konumlarda bulundu. Ayrıca gelecek 5.000 yıl içinde 319 yıldız sistemi daha bu listeye eklenecek. Bu 2.034 yıldız sisteminin 117’si Dünya’ya 100 ışık yılından daha yakın mesafede bulunuyor. Ayrıca 75 tanesinin de radyo yayınlarının başlamasının üzerinden geçen 100 sene içinde uygun konumlarda oldukları belirlendi.

Araştırmacıların tespit ettiği 2.034 yıldızın yedisinin etrafında gezegenlerin dolandığı biliniyor. Dolayısıyla eğer bu ötegezegenlerde yaşayan uzaylılar varsa yakın geçmişte Dünya’yı keşfedebilirlerdi ya da yakın gelecekte Dünya’yı keşfedecek konumlara gelecekler. 

Geçmişte Dünya’nın gözlemlenebileceği sistemlerden biri Ross 128’di. Dünya’ya 11 ışık yılı uzaklıktaki bu sistemde çapı Dünya’nınkinin 1,8 katı kadar olan bir ötegezegen olduğu biliniyor. Eğer bu ötegezegende uzaylılar yaşıyorsa, günümüzün 3.057 yıl öncesinden başlayarak yaklaşık 900 yıl boyunca Dünya’yı tespit etme şansına sahiplerdi.

Yedi ötegezegenin keşfedildiği Trappist-1 sisteminin betimlemesi

Gelecekte Dünya’nın keşfedilebileceği sistemlerden biri de Trappist-1. Dünya’ya yaklaşık 45 ışık yılı uzaklıkta bulunan bu sistemde Dünya büyüklüğünde yedi ötegezen var. Trappist-1’deki ötegezegenlerde uzaylılar yaşıyorsa, 1.642 yıl sonra Dünya’yı tespit edebilecek konuma gelecekler ve 2.371 yıl boyunca uygun konumda bulunmaya devam edecekler.