Mart 2022’de Gökyüzünde Neler Oluyor?
Merkür, Venüs, Mars, Satürn… Güneş sisteminin çıplak gözle görülebilen gezegenlerinden dördü mart ayında Güneş’in doğuşundan hemen önce gökyüzünde. Parlak gezegenler şubat ayından itibaren bir süreliğine akşamları gökyüzünde görülemiyor.
Güneş sisteminin en küçük gezegeni Merkür ile gaz devi gezegenlerden Satürn, 2 Mart’ta gökyüzünde birbirlerine çok yakın görülebilir. Satürn, Merkür’e göre çok daha sönük. İki gezegen ufkun üzerinde çok yükselmedikleri için gözlem sırasında görüş alanınızda herhangi bir engel olmamalı. Merkür mart ayında Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde. Ayın ilerleyen günlerinde Merkür’ün parlaklığı giderek artıyor. Ancak 3 Nisan’da Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanan Merkür her geçen gün ufka daha da yaklaşıyor. Bu nedenle de martın ilk haftasından sonra görülemiyor.
Venüs ve Mars’ı 16 Mart’ta gün doğumundan önce doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinde bir arada görebilirsiniz.
Venüs mart ayında Güneş’ten yaklaşık iki saat önce doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor. Venüs 20 Mart’ta en büyük batı uzanımı konumuna geliyor. Bu konumdayken gökyüzünde Güneş ile Venüs arasındaki açısal mesafe en yüksek değerdedir. 20 Mart’ta da Dünya’dan Venüs’e ve Dünya’dan Güneş’e olan doğrular arasındaki açı 46,6 derece. Dolayısıyla bu tarih, Venüs’ün gözlem için en uygun konumda olduğu zamanlardan biri.
Mars ise mart ayının başında Venüs’ten yaklaşık yarım saat sonra doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde Mars’ın parlaklığı artıyor, ufkun üzerinde yükseliyor ve daha erken doğmaya başlıyor.
28 Mart’ta gökyüzünde eşsiz bir görüntüye tanık olabilirsiniz. Bu tarihte Venüs, Mars, Satürn ve hilal şeklindeki Ay’ı güneydoğu yönünde ufkun üzerinde bir arada görebilirsiniz.
4 Şubat’ta Güneş’in arkasından geçen Satürn, mart ayında Güneş’in doğuşundan önce tekrar gökyüzünde. Mart ayının başında Güneş’ten yaklaşık bir saat önce doğan Satürn, ayın ilerleyen günlerinde daha erken doğmaya başlıyor ve ufkun üzerinde yükselmeye devam ediyor.
Jüpiter, 5 Mart’ta Güneş’in arkasından geçmeye hazırlanıyor. Bu nedenle mart ayında Güneş’in parlaklığı nedeniyle Jüpiter’i gözlemlemek mümkün değil. Ancak mart ayının sonundan itibaren Jüpiter’i gün doğumundan önce tekrar gökyüzünde görmeye başlayabilirsiniz.
Ay, 13 Mart’ta İkizler Takımyıldızı’nda. Dolunay evresine yaklaşan Ay’ı, İkizler Takımyıldızı’nın en parlak yıldızları olan Polluks ve Kastor’un yakınlarında bulmayı deneyebilirsiniz. 16 Mart’ta Ay'ı Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus ile birlikte görebilirsiniz. Ay, 23 Mart’ta ise Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus’un yakınlarında.
Ay, 11 Mart’ta Dünya’ya en uzak konuma geliyor. Bu konumdayken her iki gök cismi arasındaki mesafe 404.268 km. 24 Mart’ta ise yörünge hareketi sırasında Dünya’ya en yakın konumda. Bu konudayken Dünya ile Ay arasındaki mesafe 369.760 km.
20 Mart’ta ilkbahar ekinoksu gerçekleşiyor. Güneş ışınlarının Ekvator’a dik açıyla geldiği bu tarih, astronomik olarak Kuzey Yarım Küre’de ilkbaharın başlangıcı olarak kabul ediliyor.
Ekinoks, aydınlanma çemberinin kutuplardan geçtiği anda gerçekleşen bir olaydır. Güneş bu anda Kuzey Yarım Küre’yi ve Güney Yarım Küre’yi eşit miktarda aydınlatır.
Kaynaklar:
- https://tug.tubitak.gov.tr/sites/images/tug/goy_2022.pdf
- https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html
- https://in-the-sky.org/newscal.php?month=3&year=2022&maxdiff=7#datesel
- Sky and Telescope, Mart 2022.
- https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/ekinoks-nedir
