Halka Şeklinde Bir Gök Ada
AM 0644-741 Gök Adası’nın bu fotoğrafı, Hubble Uzay Teleskobu tarafından 2004 yılında çekildi. AM 0644-741, halka gök ada olarak sınıflandırılıyor.
Halka gök adalar, parlak mavi yıldızların yoğun olarak bulunduğu bir dış halka ve kırmızı tonlarda yıldızların yoğunlaştığı bir yuvarlak merkezden oluşuyor. Bu iki yapının arası ise karanlık görünüyor. Halka gök adaların, iki gök adanın çarpışması sonucu oluştuğu düşünülüyor.
Halka gök adaların oluşmasına yol açan gök ada çarpışmalarında genellikle küçük bir gök ada, “hedefteki” büyük bir gök adanın doğrudan içinden geçer.
Bu sırada kütle çekim alanında meydana gelen düzensizlikler, yıldızlararası ortamdaki toz ve gaz bulutunun dışa doğru hareket etmesine neden olur. Bu, göle atılan bir taşın suyun yüzeyinde dışa doğru hareket eden dalgalar oluşturmasına benzetilebilir. Dışa doğru hareket eden toz ve gaz bulutu çarpışır ve sıkışır. Bunun sonucunda yeni yıldız oluşum bölgeleri ortaya çıkar. Bu durum halka gök adaların dış halkasının mavi görünmesine yol açar. Fotoğrafta “hedef” gök adanın içinden geçen “davetsiz misafir” gök ada sağ üst köşede görülüyor.
Halka gök adalar, iki gök ada çarpıştığında yapılarının nasıl değiştiğinin ilgi çekici bir örneği. İki gök ada çarpıştığında çoğunlukla birbirilerinin içinden geçtikleri söylenebilir. Gök adaların içindeki yıldızlar ise nadiren çarpışır. Ancak gök adaların kütle çekim alanları çarpışmadan belirgin şekilde etkilenir.
Gök bilimci Art Hoag,1950’de bir halka gök adayı ilk defa gözlemlemişti. Daha sonraki yıllarda yapılan gözlemler sayesinde benzer başka gök cisimleri de tespit edildi. “Hoag nesneleri” olarak da bilinen bu yapılar halka gök ada olarak isimlendiriliyor.
Kaynaklar:
- https://hubblesite.org/contents/media/images/2004/15/1520-Image.html
- https://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_1747.html
- https://apod.nasa.gov/apod/ap210728.html
