2018’in Önemli Bilimsel Gelişmeleri II
Sizler için derlediğimiz, 2018 yılında bilim ve teknoloji alanında yaşanan önemli gelişmeleri üç bölüm halinde yayınlıyoruz.
Sizler için derlediğimiz, 2018 yılında bilim ve teknoloji alanında yaşanan önemli gelişmeleri üç bölüm halinde yayınlıyoruz.
2018’in Önemli Bilimsel Gelişmeleri I
2018’in Önemli Bilimsel Gelişmeleri III
Adli Soy Kütüğü
Suçluları bulmak için adli soy kütüğü olarak adlandırılan yeni bir yöntem kullanılmaya başlandı. Dedektifler, olay yerinde toplanmış DNA örneklerinin kime ait olduğunu bulmak için bir DNA veri tabanında tarama yaparak suçlu ile yakın akraba olabilecek kişileri belirliyorlar.
Hücrelerin İçinde Ufak Damlacıklar
Araştırmacılar, hücre bileşenlerinin faz ayrışması olarak adlandırılan bir süreçle ufak damlacıkların içinde bir araya geldiğini keşfetti. Bilimsel çalışmalar, bu damlacıkların kritik işlevleri olduğuna işaret ediyor. Örneğin damlacıkların gen ifadesinde* önemli rol oynadığını gösteren bulgular var. Ayrıca araştırmacılar beyinde tıkanıklıklara sebep olabilen, katılaşarak pıhtılaşmış damlacıkları çözmek için kullanılabilecek bir yöntem de buldu.
*Genler etkilerini, taşıdıkları genetik kodla belirlenen proteinler üretildiği zaman gösterir. Buna o genin ifade edilmesi denir.
Genetiği Değiştirilmiş Bebekler
Çin’deki Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nde çalışan He Jiankui, HIV virüsünden etkilenmemeleri için genleriyle oynanmış iki bebeğin sağlıklı bir biçimde dünyaya geldiğini açıkladı. İki bebeğin yapılan müdahaleden yarar görecekleri bile şüpheli olmasına rağmen belirsiz tehlikelere maruz bırakılmaları pek çok bilim insanı tarafından etik bulunmadı. Jinakui, bebeklerin doğumunu açıkladığı videoda “yaptığı işin tartışmalara konu olacağını bildiğini, ancak ailelerin bu teknolojiye ihtiyacı olduğunu düşündüğünü ve onlar için eleştirilmeye razı olduğunu” söylüyor.
Genleri Etkisizleştiren İlaç
Onpattro adlı, genleri etkisiz hale getiren ilk ilaç ABD ve Avrupa’da kullanılmaya başlandı. Araştırmacılar, kısaca RNAi olarak adlandırılan m-RNA’yı (mesajcı RNA) bloke eden süreci 20 yıl önce keşfetmişlerdi. Kalıtsal bir hastalığı hedef alan Onpattro’nun türünün ilk örneği olduğu, gelecekte genleri etkisizleştiren başka ilaçların da geliştirilebileceği düşünülüyor.
Organizmaların Gelişimi
Tek bir hücre nasıl zamanla karmaşık organları ve organizmaları oluşturuyor? Araştırmacılar, artık bir grup yöntemi kullanarak organların ve organizmaların hücre hücre nasıl geliştiğini takip edebiliyor. Hangi genlerin ne zaman aktifleştiği, hücrelerin ne şekilde başkalaşmasına sebep oldukları izlenebiliyor. Bu yöntemler sayesinde elde edilen bilgilerin özellikle tıpta çok faydalı olacağı düşünülüyor.
Kaynaklar:
