logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Satranç Mayıs 2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

WASP-127b'nin Atmosferinde Ses Hızını Aşan Rüzgârlar

Uzay Çöpü Kosmos-482’nin Dünya’ya Düşmesi Bekleniyor!


Bilinçaltında Gizlenen Bilgiler Çalınabilir mi?

Elif Ebren Kaya
09/04/2021

Gerçek hayatta insanların bilinçaltındaki bilgiler öğrenilebilir mi? 

Bilinçaltında Gizlenen Bilgiler Çalınabilir mi?
Jackal Pan/Moment/Getty Images

Başlangıç filminden bir kare 

2010 yılında vizyona giren Başlangıç filmini izlediyseniz hatırlarsınız: Filmde, Leonardo DiCaprio çok yetenekli bir rüya hırsızını canlandırıyordu. Bu hırsız, insanların rüyalarına dâhil oluyor ve bilinçaltlarında gizledikleri önemli bilgileri çalıyordu. 

Peki, gerçek hayatta insanların bilinçaltındaki bilgiler öğrenilebilir mi? 

Şu an için böyle bir durum pek mümkün görünmüyor fakat yakın zamanlarda yapılan rüya ile ilgili bir araştırma bunun bir gün gerçekleşebileceğine işaret ediyor. Bu araştırmadan bahsetmeden önce gelin uyku ve rüya ile ilgili bildiklerimizi hatırlayalım.

bilinçaltı uyku rem zihin

BrianAJackson/ iStock.com

Uyku vücudumuzdaki psikolojik ve fizyolojik işleyişin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesini sağlayan günlük ihtiyaçlarımızdan biridir. Rüyalar ise uyuduğumuz sırada zihnimizde ortaya çıkan istemsiz görüntü, duygu ve düşüncelerdir. Uyku REM ve kendi içinde üç evreye ayrılan REM dışı uyku olmak üzere toplam dört aşamadan oluşur. Normal bir gece uykusunda REM ve REM dışı uyku döngüler hâlinde birbirini takip eder. Bu döngülerin uzunluğu kişiden kişiye değişir.

Rudzhan Nagiev/iStock.com

Bir gecelik uyku REM dışı uykunun ilk evresiyle başlar. Bu evre uyanıklık ile uyku arasındaki aşamadır.

Ardından uykunun başlangıcı olarak kabul edilen ikinci evre gelir. Bu evrede beyin derin uykuya hazırlanırken vücut sıcaklığı düşer ve kalp atım hızı yavaşlar.

Üçüncü evre uykunun en derin olduğu aşamadır. Bu evrede vücuttaki hücre ve dokular onarılır ve yenilenir. Beyin dalgaları yavaşlar, kalp atım hızı ve solunum sayısı en düşük seviyelere ulaşır. Çocuklarda büyüme hormonu özellikle bu evrede salgılanır. Bu evredeyken bir insanın uyanması ve kendine gelmesi uzun sürer.

Uyku döngüsü REM uykusuna geçilmesiyle sona erer ve uykunun devamında diğer döngülere geçilir.

Rüyaların çoğu REM uykusunda görülür. Aslında rüya diğer uyku evrelerinde de görülebilir. Fakat bu rüyalar REM uykusundaki gibi canlı, birbiriyle bağlantılı ve akılda kalıcı değildir. Bunun sebebi REM uykusunda beyin fonksiyonlarının diğer evrelere göre daha aktif olmasıdır. Yine bu evrede vücuttaki göz kasları hariç istemli kasılan diğer kaslar hareket edemez ve kısmi felç durumu yaşanır. Bu durumun nedeni, görülen rüyanın etkisiyle hareket edildiğinde insanların oluşabilecek yaralanmalardan korunması olabilir.

herkes ruya gorur

fotograzia/Moment/Getty Images

Niçin rüya gördüğümüz veya rüya görmenin sağlığımız üzerindeki olumlu etkileri kesin olarak bilinmiyor. Uyku üzerine daha önce yapılan çalışmalar, insanların zaman zaman rüya gördüklerinin farkında olduğunu ortaya koymuştu.

uyku ruya rem

Dragan Mihajlovic/iStock.com

Gelelim, Başlangıç filminin gerçek olup olamayacağı sorusunu bizlere sordurtan yeni çalışmaya. Northwestern Üniversitesinden Ken Paller ve arkadaşlarının yürüttüğü araştırma, dört ülkede (Fransa, Almanya, Hollanda ve ABD) gerçekleştirildi. 36 gönüllünün yer aldığı çalışmada katılımcılara önce rüya gördüklerinin nasıl farkında olabilecekleri konusunda eğitim verildi.

BSIP/Collection Mix: Subjects/Getty Images

Ardından uyudukları sırada katılımcıların beyin aktiviteleri, beyin dalgalarını elektriksel olarak ölçen EEG cihazı ile kaydedildi. REM uykusuna geçtiklerindeyse ses, yanıp sönen ışık veya fiziksel dokunuşlar ile uyarılarak katılımcılara rüyada oldukları fark ettirildi. 

Araştırmacılar, rüya gördüğünün bilicinde olan kişilere “İspanyolca biliyor musun?” gibi basit evet-hayır soruları ile “8 eksi 6 kaçtır veya 1 artı 2 kaçtır?” gibi kolay toplama-çıkarma işlemlerinden oluşan toplam 158 soru sordular. Katılımcılar kendilerine daha önce öğretilen kaş çatmak, gülümsemek ve gözlerini hareket ettirmek gibi yöntemlerle soruları cevapladılar.  Örneğin katılımcılardan biri “8 eksi 6 kaçtır? “ sorusunun cevabını gözlerini iki kere soldan sağa doğru hareket ettirerek belirtti. 158 sorunun 29’unun doğru, 5’inin yanlış cevaplandığı çalışmada cevapların 28’i anlaşılamadı, 96 soruya ise herhangi bir cevap alınamadı. 

Çalışma kapsamında katılımcılar birkaç sorunun ardından uyandırıldı ve rüya sonrası deneyimleri kaydedildi. Katılımcıların bazıları rüya gördükleri sırada sorulan bu soruları rüyalarının içine entegre etti. Örneğin bir kişi, sorulan matematik sorusunu araba sürerken radyodan duyduğunu söyledi.

Bundan önceki rüya çalışmaları kişi uyandıktan sonra hatırladıklarıyla yapılıyordu. Ancak rüyalardaki hatırlanamayan noktalar çalışmaları olumsuz etkiliyordu. Fakat bu yeni çalışmada katılımcılar sorular sorulduktan hemen sonra uyandırıldıkları için rüyalarını daha net hatırladılar. Araştırmacılar gerçekleştirdikleri çalışmanın rüyaları incelemek için daha güvenilir olduğunu söylüyor.

Başlangıç filminde işlenen, insanlar rüya görürken önemli bilgilerinin çalınması fikri henüz çok uzak görünse de bu deneyin rüya çalışmalarını bir adım öteye taşıdığını söyleyebiliriz.

Kaynaklar:

  • Konkoly K. R. ve ark., “Real-time dialogue between experimenters and dreamers during REM sleep.”, Current Biology, Cilt 31, s. 1-11, 2021.
  • https://www.sciencemag.org/news/2021/02/scientists-entered-peoples-dreams-and-got-them-talking
  • https://learn.chm.msu.edu/neuroed/neurobiology_disease/content/otheresources/sleepdisorders.pdf
Konu
Bellek

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş