Bir Hayvanın Birden Fazla Kalbi Olabilir mi?

Naomi Kotek/iStockphoto.com

İnsanlarda ve birçok hayvanda kalp, oksijen ve besin maddelerini vücuda taşıyan hayati bir organdır. Ancak doğada bazı hayvanlar dolaşım sistemlerinin verimli çalışması için birden fazla kalbe ihtiyaç duyar. Bazıları ise hiç kalbe sahip olmadıkları hâlde yaşayabilirler. Örneğin denizanaları, mercanlar, deniz yıldızları ve süngerler gibi bazı omurgasız canlıların dolaşım sistemleri kalp olmadan çalışır. Deniz yıldızlarında kan damarları yerine vücutlarına yayılan su kanalları bulunur. Bu sistem sayesinde suyun hareketiyle besinlerin vücut içinde taşınması sağlanır.

Çizer: Derin Aslan

Deniz yıldızının orta kısmındaki madreporit, su dolaşım sistemini dışarı açan delikli bir yapıdır. Deniz yıldızının vücuduna su bu deliklerden girer ve çıkar. Su merkezdeki halka kanal ve her bir kolda bulunan radyal kanallarla vücutta dolaşır. Tüp ayaklar ise hareket, beslenme ve solunumda görevlidir.

Ahtapotlar, mürekkep balıkları, kalamarlar, balçık yılan balıkları ve solucanlar ise birden fazla kalbe sahip hayvanlardan bazılarıdır. Gelin şimdi bu hayvanları daha yakından inceleyelim.

Freder/iStockphoto.com

Ahtapot

Ahtapotlar

Üç kalbi olan ahtapotlar, birden fazla kalbe sahip hayvanların en bilinenlerindendir. Solungaç kalbi olarak adlandırılan iki kalbi, kanın solungaçlardan geçerek oksijenlenmesini sağlar. Üçüncü ve ana kalp ise oksijence zenginleşmiş kanı vücuda pompalar. Ayrıca ahtapotların kanı memeli hayvanlardakinden farklı olarak mavi renktedir. Bunun nedeni, kanlarında hemosiyanin adlı proteinin bulunmasıdır. Hemosiyanin, hemoglobinden farklı olarak demir yerine bakır içerir. Bakır atomları oksijen ile birleştiğinde kana mavi bir renk verir.

Vitalii Kalutskyi/iStockphoto.com

Mürekkep balığı

Kalamarlar ve Mürekkep Balıkları

Kalamarlar ve mürekkep balıkları, ahtapotlar gibi yumuşakçalar şubesinin kafadanbacaklılar sınıfında yer alır. Bu deniz canlılarının da ahtapotlarda olduğu gibi üç kalbi vardır. İki solungaç kalbi kanın oksijenlenmesini sağlarken üçüncü kalp bu oksijenli kanı vücuda pompalar. Tıpkı ahtapotlar gibi kalamarlar ve mürekkep balıklarının da kanları hemosiyanin içerdiği için mavi renktedir.

Mauribo/iStockphoto.com

Balçık yılan balığı

Balçık Yılan Balıkları

Tropikal ve ılıman sularda mercan resifleri ve hidrotermal menfezlerde yaşayan balçık yılan balıkları, dünyada en fazla mukus salgılayan hayvanlardan biridir. Savunma mekanizmaları sayesinde saniyeler geçmeden büyük miktarda mukus üreterek avcılardan korunabilir hatta yırtıcı balıkların solungaçlarını tıkayarak boğulmalarına neden olabilirler.

Bu ilginç canlılar aynı zamanda birden fazla kalbe sahiptir. Bilinen 76 farklı türü olan balçık yılan balıklarının dört veya beş kalp bulunur. Örnek vermek gerekirse Pasifik Okyanusu’nda yaşayan bir türü beş kalbe sahiptir. Kalplerden üçü kanın solungaçlara pompalanmasını ve vücuda dağıtılmasını sağlarken diğer iki kalp, bu dolaşımı destekleyerek kanın sistem içinde hareketine yardımcı olur.

Juankphoto/iStockphoto.com

Solucanlar

Solucanlar

Solucanlar toprakta tüneller açarak toprağı havalandırır, su ve besinlerin toprağın derinlerine ulaşmasını sağlar. Ayrıca çürüyen bitki örtüsü ve yapraklar gibi organik maddeleri parçalayarak toprağın humus bakımından zenginleşmesine katkıda bulunurlar. Solucanlar kapalı bir dolaşım sistemine sahiptir. Kan, vücutlarında aort kemerleri adı verilen damarlar aracılığıyla dolaşır. Aort kemerleri insan kalbinde olduğu gibi kanın pompalanmasını sağlayan yapılardır.  Solucanların çoğu beş aort kemerine sahip olduğundan beş kalpleri olduğu varsayılır. Ancak bu yapıların sayısı türe bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Sözlük:

Hidrotermal menfez: Çoğunlukla okyanus ortası sırtlarında ve tektonik plakaların ayrıldığı bölgelerde, yer kabuğunun derinliklerinden gelen, yüksek sıcaklıkta ve mineralce zengin suyun deniz tabanına salındığı jeotermal oluşumlar

Kaynaklar:

• https://www.discoverwildlife.com/animal-facts/animals-with-multiple-hearts
• https://www.worldatlas.com/articles/animals-with-more-than-one-heart.html
• https://www.newscientist.com/question/many-hearts-octopus/
• https://www.montereybayaquarium.org/animals/animals-a-to-z/pacific-hagfish
• https://bpchalihacollege.org.in/online/attendence/classnotes/files/1623290697.pdf
• https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/hydrothermal-vent
• https://animaldiversity.org/accounts/Asteroidea/