Biraz Kayak Biraz Fizik – II
Kayak sporunun ardındaki fiziksel olguları incelediğimiz yazının ilk bölümünde Alp disiplini dalına değinmiştik. Bu yazımızda ise kayakla atlama ve kayaklı koşu dallarına göz atacağız.
Kayak sporunun ardındaki fiziksel olguları incelediğimiz yazının ilk bölümünde Alp disiplini dalına değinmiştik. Bu yazımızda ise kayakla atlama ve kayaklı koşu dallarına göz atacağız.
Kayakla atlama
Önceleri Norveç kış festivallerinde kendisine yer bulan bir spor dalıyken 1924 yılında Olimpiyat Oyunları’nın yarışma kategorileri arasına giren bu dalda amaç, eğimli bir yüzeyden hızlanarak gelen sporcunun en uzun mesafeye atlamaya çalışmasıdır.
Kayakla atlama dalında sporcunun temelde iki hedefi vardır: ilk aşamada olabildiğince hızlanarak eğimli bölgenin sonuna ulaşmak, diğeri ise olabildiğince havada kalmak. Bu dalda da Alp disiplinindeki fiziksel olgular geçerli olmakla birlikte, kayakçı ilk bölümdeki çökme pozisyonu ile hava sürtünmesini azaltırken, ikinci bölümde “V” pozisyonunu alarak havanın kaldırma kuvvetini, dolayısıyla da havada kalma süresini artırır.
Kayaklı koşu
Kayaklı koşuda potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi gibi bir durum yoktur. Bu nedenle kayakçının bazı noktalardaki eğim ve tepelerin dışında kendi kendini iterek hızlanması gerekir. Dolayısıyla bu dalın ardındaki fiziksel olgular Alp disiplini ve kayakla atlamadakilerden hayli farklıdır.
Kayakçı ayaklarını ittikçe kar tarafından kayaklara dik yönde bir kuvvet oluşur. Kayak ve kar arasındaki sürtünme neredeyse sıfırdır. Bu kuvvetin hareket yönündeki bileşeni kayakçıyı ileriye iten kuvvettir. Ayak değiştirildiğinde bu kez kar tarafından diğer kayağa uygulanan kuvvet hareketi sağlar. Burada kayak ile hareket yönü arasındaki açı önemlidir. Açı arttıkça kuvvetin hareket yönündeki bileşeni büyür, dolayısıyla kayakçı daha hızlı hareket eder. Durmak istediğinde ise iki ayağını bu kez ters “V” şeklinde kapatır ve söz konusu kuvvet kayakların tersi yönde etki eder.
Kışın, karın ve manzaranın tadını çıkarmak için kayak yapma fırsatı bulduğunuzda, bu sporun ardındaki fiziksel olguları aklınıza getirmenizde fayda var!
Kaynaklar:
