Çarklı Gemi Tasarlayalım
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, çarklı geminin suda nasıl ilerlediğini gösteren bir düzenek tasarlıyoruz.
Bilmekte Fayda Var!
Çarklı Gemi Nedir?
Su çarkının dönmesiyle hareket eden ve daha çok nehir yolculuklarında kullanılan vapurlara çarklı gemi denir. Bu gemilerde çarklardaki her bir parça su içinde hareketi sağlayan bir kürek görevi görür.
Çarklı Gemi Yapımı
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde, çarklı geminin suda nasıl ilerlediğini gösteren bir düzenek tasarlıyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
- 1 adet 20 cm x 9 cm boyutlarında strafor köpük
- 1 adet 3 cm x 9 cm boyutlarında strafor köpük
- 4 adet tahta çubuk (dondurma çubuğu ya da tahta dil çubuğu)
- 1 adet kalın paket lastiği
- Zımpara kâğıdı
- Silikon tabancası ve silikon
- Kalem
- Maket bıçağı
- Makas
- Cetvel
Uyarı:
Kesici ve delici aletleri kullanırken dikkatli olalım. Silikon tabancasının elimizi yakmamasına dikkat edelim.
Ne Yapıyoruz?
1- 20 cm x 9 cm boyutlarındaki strafor köpüğü görseldeki gibi çizip maket bıçağı ile keselim.
2- Daha sonra aynı strafor köpüğün alt kısmını görseldeki çizip maket bıçağı ile keselim.
3- 3 cm x 9 cm boyutlarındaki strafor köpüğü görseldeki gibi çizip maket bıçağı ile keselim.
4- 20 cm x 9 cm boyutlarındaki strafor köpüğün ortasında görseldeki gibi 4 cm x 8 cm boyutlarında bir alan belirleyip maket bıçağı ile keselim.
5- Aynı strafor köpüğün yan kısımlarını görseldeki gibi çizip maket bıçağı ile 1 cm derinliğinde keselim.
6- Straforlar köpükleri zımpara kâğıdı ile zımparalayalım.
7- Çarkı oluşturmak için tahta çubuklardan 7,5 cm uzunluğunda bir, 3,5 cm uzunluğunda iki parça keselim.
8- Kestiğimiz tahta çubukları görseldeki gibi birbirlerine silikon ile sabitleyelim.
9- Çarklı geminin yan kısımları için 8 cm x 3 cm, 1 cm x 1 cm ve 0,5 cm x 0,5 cm boyutlarında ikişer tahta parçası keselim.
10- Kestiğimiz parçaları çarklı geminin yan kısımlarına silikon ile sabitleyelim.
11- Çarklı geminin üst parçasını görseldeki gibi silikon ile sabitleyelim.
12- Paket lastiğini yan bölümdeki küçük çıkıntılara, çarkı da lastiğe takalım.
13- Artık düzeneğimiz çalışmaya hazır.
Ne Oldu?
Çarkı saatin dönme yönüne zıt olarak çevirelim. Esnek bir madde olan lastik, çarkın döndürülmesiyle birlikte gerilir ve böylece lastikte potansiyel enerji depolanır. Çarklı gemi düzeneğini su yüzeyinde serbest bıraktığımızda ise potansiyel enerji kinetik enerjiye dönüşür ve gemi hareket etmeye başlar.
Kaynak:
- Komisyon, 7. Sınıf Fen ve Teknoloji Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2012.
