COVID-19 Aşısının Etkinliğine Dair İlk Sonuçlar Hayli Umut Verici

Türk araştırmacı Prof. Dr. Uğur Şahin’in sahibi olduğu BioNTech ve Pfizer firmalarının ortaklaşa gerçekleştirdiği COVID-19 aşı çalışmalarında ara sonuçlar, aşının, insanları yeni tip koronavirüsün neden olduğu hastalıktan %90 oranında koruduğunu gösteriyor.

Sonbaharın gelişiyle dünya genelinde birçok ülkede yeni tip koronavirüsün neden olduğu hastalığa yakalananların sayısı hızla artmaya başladı. Koronavirüs salgınındaki bu ikinci dalgada günlük vaka sayıları ilk dalgadakinden çok daha yüksek. Kasım ayı başı itibarıyla dünya genelinde 50 milyondan fazla insan enfekte oldu, 1,2 milyondan fazla insan ise hayatını kaybetti. Salgının yakın zamanda etkisini kaybetmesi ve sona ermesi ise COVID-19’a karşı etkili bir aşı geliştirilebilmesine bağlı. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) COVID-19’a karşı koruyucu etkinliği %50 ve üzeri olan aşılara izin verileceğini açıklamıştı.

BioNTech ve Pfizer firmaları tarafından geliştirilen BNT162b2 isimli aşı bir RNA aşısı. Yani aşıda, virüsün sivri proteinlerinin nasıl üretileceği bilgisini taşıyan mRNA bulunuyor. Bağışıklık sistemimiz sivri proteinleri tanıdığında antikor üreterek bağışıklık oluşturuyor. Aşı yapılan kişi gerçek hayatta koronavirüsle karşılaştığında bağışıklık sistemi bu proteinleri tanıdığı için virüsü yok edebiliyor.

SARS-CoV-2 virüsünün yüzeyinde bulunan sivri proteinler virüsün insan hücresine tutunmasını sağlıyor. Hücreye tutunan virüs daha sonra hücre içine giriyor ve yeni koronavirüsler oluşturarak hücreyi yok edip hücre dışına yayılıyor.

Koronavirüsün hücreyi nasıl enfekte ettiği ve koronavirüs aşılarının nasıl çalıştığı ile ilgili ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

BioNTech ve Pfizer firmalarının aşı çalışmalarına katılan gönüllülere ilk doz aşı yapıldıktan üç hafta sonra ikinci doz aşı yapıldı. Ara sonuç çalışmalarında iki doz aşının da yapıldığı 38.955 gönüllü arasında 94 kişinin COVID-19 testinin pozitif çıktığı belirlendi. Bu kişilerden BNT162b2 aşısı yapılanlar (Kontrol grubu olarak isimlendirilir.) ve içinde virüse karşı antikor üretilmesini sağlayan etken maddeler olmayan aşının yapıldığı kişiler (Plasebo grubu olarak isimlendirilir.) birbirinden ayrıldı. Sonuçta kontrol grubundaki kişilerde hafif belirtiler ortaya çıktığı ve plasebo grubuna göre aşının koruyucu etkisinin ikinci dozun yapılmasından yedi gün sonra %90’ın üzerinde olduğu belirlendi. Son aşamada aşı yapılan kişiler arasında COVID-19’a yakalanan 164 kişi üzerinde aşının etkinliğinin incelenmesi planlanıyor.

Aşı ile ilgili klinik çalışmalar devam ediyor. Aşının etkinliği ile ilgili araştırmalar bağımsız bir kuruluş tarafından gerçekleştiriliyor. Son aşılama yapıldıktan sonra aşının koruyuculuğunun ne kadar devam ettiğinin ve farklı yaş gruplarındaki insanlarda koruyuculuğunun ne düzeyde olduğunun belirlenmesi gerekiyor. Aşının saklama ve taşıma süreçlerinde -70°C’de tutulması gerekiyor.

Kaynaklar:

• https://www.pfizer.com/news/press-release/press-release-detail/pfizer-and-biontech-announce-vaccine-candidate-against
• https://www.nature.com/articles/d41586-020-03166-8
• https://www.sciencenews.org/article/coronavirus-covid-19-vaccine-pfizer-effective-early-trial-data