Dünya’nın Yaşı Nasıl Tahmin Ediliyor?
Güncel bilimsel tahminlere göre Dünya en az 4,374 milyar yıl yaşında. Bu tahmin, uranyum-kurşun tarihlendirmesi yöntemiyle zirkon minerallerinin yaşının tespit edilmesine dayanıyor.
Kimyasal formülü ZrSiO4 olan zirkon; zirkonyum, silisyum ve oksijen atomlarından oluşan bir mineraldir. Doğadaki pek çok malzeme gibi zirkon mineralleri de tamamen saf değildir. Kristal yapı oluşurken zirkonyum atomlarının olması gereken yerlere bazen uranyum atomları da girer. Bu radyoaktif uranyum atomları zaman içinde bozunarak kurşuna dönüştüğü için zirkon minerallerinin içinde kurşun atomlarına da rastlanır.
Zirkon minerali
Bir zirkon mineralinin içindeki kurşun oranına bakarak mineralin günümüzden ne kadar zaman önce oluştuğunu tahmin etmek mümkündür. Çünkü, kimyasal özellikleri birbirine benzemediği için, mineralin oluşumu sırasında bazı zirkonyum atomlarının yerini kurşun atomlarının alması mümkün değildir. Yani yeni oluşmuş bir zirkon mineralinde hiç kurşun bulunmaz. Yaşlı zirkon minerallerinin içindeki kurşun atomlarının tamamının kaynağı, başlangıçta kristal yapıya karışıp zamanla bozunan uranyum atomlarıdır. Dolayısıyla bir zirkon mineralinin içindeki kurşun oranı ne kadar fazlaysa mineral o kadar yaşlı demektir. Uranyum atomunun bozunma dinamikleri hakkındaki bilgiler kullanılarak bir zirkon mineralinin günümüzden ne kadar süre önce oluştuğu hesaplanabilir.
Zirkon mineralinin kristal yapısı. Materialscientist at English Wikipedia, CC BY-SA 3.0, Link
Bugüne kadar yeryüzündeki en yaşlı zirkon mineralleri Avusturalya’da keşfedildi. Uranyum-kurşun tarihlendirme yöntemi kullanılarak yapılan tahminlere göre bu minerallerin yaşı yaklaşık olarak 4,374 milyar yıl. Yeryüzündeki bir mineralin yaşı Dünya’nın kendisinden daha büyük olamayacağı için Dünya’nın yaşı da en az 4,374 milyar yıl olmalıdır.
