Etkileşen Penguen ve Yumurta Gök Adaları
Gaz ve toz bakımından zengin, sarmal gök ada Penguen ile daha yaşlı yıldızlarla dolu ve kompakt görünümlü eliptik gök ada Yumurta’nın etkileşimi, James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWUT) hayranlık uyandıran görüntülerine yansıdı.
Sarmal gök ada Penguen ve onun gagasının hemen altındaki, eliptik gök ada Yumurta’nın görüntüsü
JWUT’nin ilk görüntüsünün yayınlanmasından bu yana iki yıl geçti. Önemli bir uzay teleskobunun faaliyete geçişinin yıldönümüne yakışır şekilde görseldeki derin uzay fotoğrafı yayınlandı. Dünya’ya 326 milyon ışık yılı uzaklıktaki, etkileşen bu çift gök ada, Arp 142 olarak biliniyor.
Görüntünün merkezinde çarpık, sarmal gök ada Penguen ve onun gagasının hemen altında eliptik gök ada Yumurta görülüyor. Görüntü, JWUT’de elektromanyetik tayfın yakın ve orta kızıl öte bölgesine duyarlı NIRCam ve MIRI dedektörleriyle alınan verilerinin birleştirilmesiyle oluşturuldu. Arp 142 olarak bilinen bu iki etkileşen gök adanın, daha önce birbirlerinin yanından geçtikleri ve bu etkileşmenin Penguen’de yeni yıldız oluşumlarına işaret eden hava fişeklerinin oluşmasına neden olduğu tahmin ediliyor. Bu iki gök ada yakın kütleye sahip olduğundan birinin diğerini tüketmediği öngörülüyor.
İki gök ada birbirine yaklaşmadan önce Penguen, sarmal şeklini aldı. Şu andaki görüntüde ise galaktik merkez Penguen’in gözü gibi parlarken bedenine bitişik kollar, gaga, baş, omurga ve yelpazeli kuyruğa benzer yapısı dikkat çekiyor. Tüm sarmal gök adalar gibi Penguen de gaz ve toz bakımından hâlâ çok zengindir. İki gök adanın etkileşmesiyle Penguen’in daha ince gaz ve toz alanları hareketlenmekte ve yıldız oluşumları tetiklenmektedir. Bu alanlara örnek olarak gagası ve kuyruğundaki tüye benzeyen bölgeler gösterilebilir. Penguen için yapılan araştırmalar, bu gök adada yılda yaklaşık 100 ila 200 yıldızın oluştuğunu gösteriyor.
Yumurta’nın kompakt yapısı ise değişmeksizin durmaktadır. Türü eliptik olan bu gök ada, daha yaşlı yıldızlarla doludur ve yeni yıldız oluşturabilmek için çekimsel olarak bir araya gelebilecek yeterli gaza ve toza sahip değildir.
Penguen ve Yumurta’nın birbirlerine yaklaşık 100.000 ışık yılı (1 ışık yılı yaklaşık 9,5 trilyon km) uzaklıkta olduğu tahmin ediliyor. Bu mesafeye astronomik açıdan yakın denilebilir. Örneğin gök adamız ile en yakın komşu gök ada Andromeda arasındaki mesafe yaklaşık 2,5 milyon ışık yılıdır. Bu iki gök ada da etkileşime girecekler ancak bu yaklaşmanın 4 milyar yıl sonra olacağı tahmin ediliyor.
Arp 142 bölgesinde kısa bir gezintiye buradan çıkabilirsiniz.
Kaynaklar
