Gen İfadesi Nedir?

Fosfat, şeker ve azot içeren baz (adenin, guanin, sitozin ve timin) gruplarının bir araya gelmesiyle oluşan DNA hücrelerimizde kalıtsal bilgiyi taşıyan moleküldür. DNA birbirine sarmal şekilde bağlanmış iki zincirden meydana gelir. Her bir zincir nükleotid olarak isimlendirilen molekül birimlerinin bir araya gelmesiyle oluşur.

DNA üzerindeki belirli nükleotid dizilerinin kendilerine has işlevleri vardır ve bu DNA parçaları gen olarak isimlendirilir. İnsanlarda 20.000-25.000 gen bulunabilir ve bu genler birkaç yüz nükleotid ile iki milyon nükleotidden oluşabilir. Genler hücre içindeki ve dışındaki görevlerin yürütülmesi, hücreler arasında iletişimin sağlanması ve fiziksel özelliklerimizin belirlenmesinde rol oynayan “protein” moleküllerinin sentezlenmesi için gereken bilgiyi içerir.

Genlerimizin aktif olarak işlevlerini yerine getirmesi gen ifadesi ile mümkündür. Genlerde kodlanmış bilginin protein gibi işlevsel moleküllerin sentezlenmesinde kullanılması yani gen ifadesi iki basamaklı bir süreçle gerçekleşir. Yazım (transkripsiyon) aşamasında DNA’da var olan bilgi RNA mesajlarına dönüştürülür. Ardından bu mesajlar hücre içindeki ribozom adı verilen protein üreten “fabrikalara” taşınarak proteinlerin yapı taşlarına çevrilir (translasyon).

Bu süreç birçok farklı yöntem ile devamlı kontrol edilerek var olan bilginin doğru şekilde çevrimi sağlanır.

Kaynaklar:

Yazar Hakkında:

Dr. Melis Savaşan Söğüt

Gebze Teknik Üniversitesi AxanLab Üyesi