logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Isının Yayılma Yolları

“Cumhuriyetimizin 100. Yılında Kutuplarda Bilim” Temalı Resim Yarışmasının Sonuçları Belli Oldu

TÜBİTAK 4004 ve 4005 Programlarının 2023 Yılı Çağrılarına Başvurular Devam Ediyor

YouTube: Kim, Ne Zaman İcat Etti?

Metaller Elektriği Neden İyi İletir?

Bilim Filmleri Günleri Gaziantep’te Başlıyor

Güneş Sistemini Tanıyalım: Ay


İnsan Beyni Farklı Kokuları Nasıl Ayırt Eder?

Dr. Mahir E. Ocak
14/07/2020

New York Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı, optogenetik yöntemler kullanarak koku algısının oluşumuyla ilgili çok önemli sonuçlara ulaştı.

İnsan Beyni Farklı Kokuları Nasıl Ayırt Eder?

New York Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı, optogenetik yöntemler kullanarak koku algısının oluşumuyla ilgili çok önemli sonuçlara ulaştı.

İnsanların burnunun arkasında koku soğancığı olarak adlandırılan bir bölge bulunur. Koku algısı, burna giren moleküllerin bu bölgedeki reseptörleri uyarmasıyla başlar. Reseptörlerin ürettiği elektrik sinyalleri nöronların uyarılmasını ve beyne bilgi aktarılmasını sağlar.

Koku reseptörlerinin türü ve sayısı canlılar arasında farklılık gösterir. Örneğin insanların beyninde 350’den fazla türde koku reseptörü vardır. Çok daha hassas bir koku duyusuna sahip farelerde ise bu sayı 1200’den büyüktür.

Koku algısının oluşumunda genellikle birden fazla reseptör yer alır. Üstelik önemli olan sadece hangi reseptörlerin uyarıldığı değil bu reseptörlerin hangi sırayla ve zamanlamayla da uyarıldığıdır. Aynı reseptörlerin farklı sırayla ya da zamanlamayla uyarılması beyinde farklı koku algılarının ortaya çıkmasıyla sonuçlanır.

Koku algısı üzerine deneyler yapmak zordur. Çünkü bir maddenin yaydığı koku zamanla değişir. Üstelik farklı kokular kolayca birbiriyle karıştığı için belirli bir koku algısının hangi reseptörlerin hangi sırayla ve zamanlamayla uyarılması sonucunda ortaya çıktığını tespit etmek de zordur. New York Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı bu sorunu aşmak için optogenetik yöntemlere yöneldi.

Koku soğancığı, insanların beyninin arkasındadır.

Optogenetik yöntemlerde deney hayvanlarının beynindeki sinir hücreleri ışıkla uyarılır. Önce hayvanların beyninin belirli bölgelerine fiber optik kablolar bağlanır. Daha sonra da kabloların bağlandığı beyin bölgelerindeki sinirler ışıkla uyarılarak hayvanların beynine sinyaller aktarılır.

Optogenetik yöntemlerle yapılan deneyler sırasında, sinirlerin uyarılması koku soğancığındaki reseptörlerden değil fiber optik kablolardan gelen sinyallerle gerçekleştiği için hangi sinirlerin hangi sırayla ve zamanlamayla uyarılacağı kolaylıkla kontrol edilebiliyor.

Araştırmacılar, fareler üzerinde yaptıkları deneyler sırasında hayvanları belirli bir kokuya tepki verecek şekilde eğitti. Ardından hayvanların beyni optogenetik sinyallerle uyarılarak çeşitli koku algılarının ortaya çıkması sağlandı. Fareler, bu kokuların bir tanesini algıladıktan sonra bir kola basarak su içebildi. Başka kokuları algıladıktan sonra kola basan farelerinse suya erişmesine izin verilmedi.

Optogenetik yöntemlerde sinir hücreleri ışıkla uyarılır.

Araştırmacılar, fareleri belirli bir kokuya tepki verecek şekilde eğittikten sonra o koku algısına sebep olan sinyallerdeki ufak değişimlerin farelerin algısını nasıl etkilediğini incelemeye başladı. Sonuçlar, belirli bir kokunun tanınmasında geçmişte uyarılan reseptörlerin daha önemli olduğunu gösteriyor. Örneğin ilk uyarılan reseptörde bir değişiklik yapıldığında farelerin %30’unun kola basarak su içmeye çalışmadığı görülüyor. Bu durum gönderilen sinyalin bu fareler tarafından farklı bir koku olarak algılanmasına bağlanıyor. Son uyarılan reseptörde bir değişiklik yapıldığındaysa oran %5’e düşüyor. Başka bir deyişle, farelerin %95’i gönderilen sinyalleri yine aynı koku olarak algılamaya devam ediyor.

Araştırmacılar, bir kokunun tanımasını tıpkı bir melodinin tanımasına benzetiyorlar. Uzun bir melodinin son birkaç notasının yanlış çalınması melodinin tanınmasını pek zorlaştırmaz. Başlangıç kısımları yanlış çalınan bir melodiyi tanımaksa çok daha zordur.

Araştırma ile ilgili detaylı bilgiye Dr. Edmung Chong ve arkadaşlarının Science’ta yayımladıkları makaleden ulaşabilirsiniz.

Konu
Duyular

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

ChatGPT Nedir? Nasıl Kullanılır?

Haberler • 02-03-2023

Mitoz Bölünme Nedir?

Soru - Cevap • 21-06-2022

Mayoz Bölünme Nedir?

Soru - Cevap • 12-07-2022

Bilim ve Teknik ile Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 03-11-2023

Jeoçeşitlilik: Biyoçeşitliliğin Sessiz Ortağı

Haberler • 05-10-2021

Yetişkinlikte Güçlü Kemiklerin Sırrı Ergenlik Yıllarında Saklı

Haberler • 20-01-2021

Yıldızlar Nasıl Oluşur?

Soru - Cevap • 27-04-2015

Ağaçlar Şehirlerin Sıcaklığını Nasıl Etkiler?

Sesli Yayın • 16-03-2018

Arılar Nasıl Bal Yapar? Balın Yapısında Hangi Maddeler Var?

Soru - Cevap • 22-03-2018

Bir Metni ChatGPT’nin Hazırladığı Anlaşılabilir mi?

Soru - Cevap • 19-04-2023

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş