James Webb, Halka Bulutsusu’nun En Detaylı Fotoğrafını Çekti

ESA/Webb, NASA, CSA, M. Barlow (UCL), N. Cox (ACRI-ST), R. Wesson (Cardiff Üniversitesi)

Fotoğrafta bulutsuya adını veren halka kolayca görülebiliyor. James Webb’in kızılötesi dalga boyunda kaydettiği bu görüntüde, aynı zamanda halkanın etrafında dışarı doğru yayılan ipliksi yapılar da fark edilebiliyor. Halka Bulutsusu’nun daha önce Hubble Uzay Teleskobu tarafından çekilen fotoğraflarında bu yapılar çok belirsizdi.

Halka Bulutsusu, “gezegenimsi bulutsu” olarak isimlendirilen bir bulutsu türünün en bilinen örneklerinden biri. Halka Bulutsusu’nun James Webb Uzay Teleskobu tarafından çekilen bu ayrıntılı fotoğrafı, bilim insanlarına gezegenimsi bulutsuların nasıl oluştuğu ve zaman içinde geçirdiği değişimler hakkında önemli bilgiler sağladı. Örneğin fotoğraf incelendiğinde bulutsuda yaklaşık 2.000 tane yoğun gaz yumağı bulunduğu anlaşılıyor. Halkanın dışına doğru uzanan ipliksi yapıların ise yoğun gaz yumaklarının “gölgesi” olduğu düşünülüyor. Çünkü yıldızın merkezinden yayılan radyasyon bu yumakların arkasındaki molekülleri aydınlatamıyor.

Peki, Gezegenimsi Bulutsu Nedir?

Kütlesi Güneş ölçeğinde olan yıldızlar, yakıtlarını tüketerek ömürlerinin sonuna geldiklerinde, dış katmanlarını uzaya saçar. Bu durumda etraflarında toz ve gazlardan meydana gelen bir bulut oluşur. Bu yapılara gezegenimsi bulutsu denir. Bu şekilde isimlendirilse de gezegenimsi bulutsuların gezegenler ile bir ilişkisi bulunmaz. Gezegenimsi bulutsuların bu şekilde adlandırılmasının nedeniyse şekillerinin yuvarlak olmasından dolayı gezegenlere benzemeleri.

Beyaz cüceye dönüşen bir yıldızın çekirdeğinden yayılan radyasyon etrafındaki gazların iyonlaşmasına neden olur. Bu nedenle gezegenimsi bulutsularda gazlar farklı renklerde parıldar.

Halka Bulutsusu, Dünya’dan yaklaşık 2.200 ışık yılı uzakta bulunuyor. Çalgı Takımyıldızı’nda yer alan Halka Bulutsusu, 1779’da Fransız gök bilimci Antoine Darquier de Pellepoix tarafından keşfedildi. Siz de Halka Bulutsusu’nu basit bir teleskop ile gözlem için en uygun zaman olan yaz mevsiminde özellikle de ağustos ayında görmeyi deneyebilirsiniz.

Kaynaklar:

• https://apod.nasa.gov/apod/ap230814.html
• https://esahubble.org/wordbank/planetary-nebula/#:~:text=A%20planetary%20nebula%20is%20a,nothing%20to%20do%20with%20planets
• https://webbtelescope.org/contents/early-highlights/webb-reveals-intricate-details-in-the-remains-of-a-dying-star
• https://webbtelescope.org/contents/media/images/01H82G0PP38P6PBXQ11BEVSMY0
• https://www.nasa.gov/feature/goddard/2017/messier-57-the-ring-nebula
• https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Webb/Webb_captures_detailed_beauty_of_Ring_Nebula
• https://hubblesite.org/contents/media/images/1999/01/748-Image.html