Kıyafetlerin Geri Dönüşümü Artık Daha Hızlı ve Daha Ucuz
Kimya ve biyomoleküler mühendislerinden oluşan bir ekip, yakın zamanda tekstil ürünlerindeki lifleri kimyasal olarak ayrıştıran bir yöntem geliştirdi. Bu yöntem, tekstil ürünlerinin geleneksel yöntemlere göre daha hızlı ve ucuz bir şekilde geri dönüşümünü sağlıyor.
miflippo/iStockphoto.com
Sadece klasik bir beyaz tişörtün üretimi için gerekli su miktarı yaklaşık 2.700 litre. Her yıl dünya çapında 2 milyar tişörtün satın alındığını düşünürsek harcanan su miktarı epey korkutucu. Üretilen tüm tekstil ürünlerinin her yıl yaklaşık %85’inin çöpe gidiyor olması da cabası. Moda trendlerinin çok hızlı değişmesi ise günümüzde, 2000 yılına kıyasla her yıl iki kat daha fazla giysi üretilmesine sebep oluyor. Giysiler yeni modalar ortaya çıkana kadar, kısa bir süre giyiliyor. Giysilerin üretim sürecinde çevreye verilen zarar, geri dönüşüm ile bir miktar azaltılmaya çalışılıyor. Ancak giysilerin pamuk ve polyester gibi birden fazla tür malzeme içermesi geri dönüşüm sürecini olumsuz etkiliyor. Küresel olarak tekstil atıklarının %0,5’inden daha azı geri dönüştürülüyor, kalanı ise çöpe gidiyor veya yakılıyor.
Ziga Plahutar/iStockphoto.com
Kimya ve biyomoleküler mühendislerinden oluşan bir ekip, yakın zamanda farklı türde malzemeler kullanılarak üretilen tekstil liflerini kimyasal olarak ayrıştırmayı sağlayan yeni bir yöntem geliştirdi. Geleneksel yöntemlere göre daha hızlı ve ucuz olan bu yöntemde araştırmacılar, bir tekstil ürünündeki farklı tür malzemeler arasında kurulan bağları kırmak için bir kimyasal reaksiyon kullandılar. İşlemi hızlandırmak için ise mikrodalga ışıma ile elde edilen ısıdan ve çinko oksit katalizöründen yararlandılar. Araştırma ekibi, 15 dakikada tamamlanan geri dönüşüm işlemlerini önce %100 polyester malzeme ve %100 pamuk malzeme ile %50 polyester %50 pamuk malzemeden oluşan, beyaz renkte kumaş örnekleri üzerinde gerçekleştirdiler. Bu yöntem ile %100 polyester kumaşın %90’ı daha sonra tekrar polyester malzeme olarak kullanılabilecek bir moleküle dönüştürülebildi. %100 pamuk kumaş ise %7,8’lik bir kütle kaybı ile pamuğa dönüştürüldü. %50 polyester %50 pamuk kumaştan ise her iki malzeme de ayrı ayrı geri dönüştürülebildi. Ekip, renkli kumaşların geri dönüşümü için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu belirtiyor.
Makalenin detaylarına Science Advances dergisinden ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar:
- https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.ado6827
- https://www.nature.com/articles/d41586-024-02210-1
- https://www.theconsciouschallenge.org/ecologicalfootprintbibleoverview/water-clothing
- https://earth.org/fast-fashions-detrimental-effect-on-the-environment/#:~:text=It%20dries%20up%20water%20sources,of%2050%20billion%20plastic%20bottles.
