Yeni tip koronavirüsün ağız, burun, boğaz gibi solunum yollarından geçip akciğerlere ve havayı soluk borusundan akciğerlere taşıyan hava yolları olan bronşlara yerleştiği ve bunun sonucunda virüsün bulaştığı kişide solunum yetmezliğinin ortaya çıktığı artık biliniyor. Peki, koronavirüs enfekte edeceği hücreleri nasıl seçiyor?

Koronavirüsün yüzeyinde sivri bir şekle sahip proteinler bulunur. Bu proteinlere S proteinleri denir. S proteinleri bazı hücrelerin hücre zarında bulunan ACE2 reseptörlerine tutunarak koronavirüsün hücreyi enfekte etmesini sağlar. S proteini hücre zarındaki ACE2 reseptörüne tutunduğunda, TMPRSS2 geni tarafından kodlanan serin 2 enzimi, S proteinini aktif hâle getirir ve virüsün hücre zarı ile bütünleşmesini sağlar. Bu şekilde virüs hücre zarından geçerek hücre içine girer.

Araştırmacılar akciğerde ve bronşlarda bulunan hangi hücrelerin koronavirüs tarafından enfekte edilebileceğini belirlemek için SARS-CoV-2 virüsü taşımayan 16 kişinin akciğer ve bronşlarından alınan 60.000’e yakın hücreyi inceledi.

Araştırma sonucunda akciğer hücreleri arasında ACE2 reseptörünün en çok AT2 adı verilen hücreler tarafından üretildiği keşfedildi. AT2 hücreleri normalde akciğerlerdeki alveollerin (oksijen alışverişi yapan hava kesecikleri) sağlıklı gaz alışverişi yapmasını sağlar.

Araştırmada incelenen akciğer ve bronş hücrelerinin alındığı bölgeler

Araştırmada ayrıca bronşlardaki ACE2 reseptörlerinin en çok bazı salgı hücreleri tarafından üretildiği belirlendi. Serin 2 enziminin ise hem akciğer hem de bronş hücrelerinde ACE2 reseptörlerinden daha çok üretildiği gözlendi.

Araştırmacılar akciğer ve bronş hücrelerinde hem ACE2 reseptörünün hem de serin 2 enziminin yüksek oranda üretilmesi nedeniyle virüsün bu hücreleri daha kolay enfekte ettiğini düşünüyor.

Kaynaklar:

• Lukassen, S. ve ark., “SARS ‐CoV‐2 receptor ACE 2 and TMPRSS 2 are primarily expressed in bronchial transient secretory cells”, The EMBO Journal, Cilt 39, 2020.
• https://www.bihealth.org/en/notices/what-cells-does-the-novel-coronavirus-attack/