Neptün’ün Gizemli Karanlık Noktası İlk Kez Dünya’dan Görüldü
Gök bilimciler ilk kez Dünya üzerindeki bir teleskopla Neptün’deki karanlık bir nokta ve ona yakın parlak bir noktayı gözlemlediler.
NASA’nın Voyager 2 isimli uzay aracı, 1989 yılında ilk kez Neptün’de bir karanlık nokta tespit etmiş ve bu karanlık noktaya “Büyük Karanlık Nokta” adı verilmişti. Ardından Hubble Uzay Teleskobu ile devam eden gözlemlerde, gezegende ara sıra ortaya çıkan başka karanlık noktalar da tespit edilmişti. Gezegenin orta enlemlerinde ortaya çıkmaları ve birkaç yıl içerisinde kaybolmaları ise karanlık noktaların ortak özellikleri olarak belirlenmişti.
Neptün’deki Büyük Karanlık Nokta Nedir?
1989 yılında gözlemlenen Büyük Karanlık Nokta, Neptün’ün güney atmosferinde devam eden, neredeyse Dünya büyüklüğünde devasa bir fırtınaydı. Fırtınadaki rüzgârların saatte 2.414 kilometre hıza ulaştığı ölçülmüştü. Bu rüzgârlar, Güneş sisteminde şimdiye kadar kaydedilen en kuvvetli rüzgârlardı.
Geçtiğimiz günlerde ise gök bilimciler, Şili’de bulunan Avrupa Güney Gözlemevi’nin (ESO) Çok Büyük Teleskobu’yla (VLT) Neptün üzerinde hem karanlık hem de karanlık noktaya yakın parlak bir nokta gözlemlediler. Böylece bir gezegendeki karanlık nokta ilk kez Dünya üzerindeki bir teleskopla gözlemlenmiş oldu. Araştırmanın sonuçları Nature Astronomy’de yayımlandı.
VLT teleskobunun gelişmiş özellikleri, noktanın Dünya’dan görülebilmesinin yanı sıra Neptün’ün atmosferinin farklı derinliklerde güneş ışığını nasıl yansıttığını gösteren üç boyutlu bir spektrumun oluşturulmasını da sağladı. Böylece daha ayrıntılı olarak incelenen kara noktanın oluşumu hakkında yeni bilgilere ulaşıldı.
Oxford Üniversitesi Fizik Bölümünden Prof. Patrick Irwin ve ekibi gözlemlenen bu lekenin, Neptün’ün atmosferinde bulunan ve kimyasal bileşimleri henüz bilinmeyen koyu renkli parçacıklardan kaynaklandığını belirtiyor. Daha önce bu tür lekelerin bulutlardaki büyük boşluklardan kaynaklandığı sanılıyordu.
Araştırmacılar ayrıca ilk kez büyük bir karanlık noktanın yanında küçük parlak bir bulutu da gözlemlemiş oldu. Bunun nadir görülen parlak bir bulut türü olduğu ve karanlık nokta gibi Neptün’ün alt atmosferinde bulunduğu belirlendi.
Kaynaklar:
