Ocak Ayında Gökyüzünde Neler Oluyor?

Gökyüzündeki geometri

Parlak yıldızların gökyüzünde oluşturduğu şekiller, gökyüzü gözlemine yeni başlayanların gökyüzünü tanımasını kolaylaştırır. Ancak gökyüzünde gördüğümüz yıldızlar mevsimden mevsime değişir. Kış aylarında gökyüzünde en kolay fark edilebilen şekillerden biri ise Kış Altıgeni.

Kış Altıgeni gökyüzünün en parlak yıldızlardan altısının oluşturduğu bir şekil. Kış Altıgeni’nin ortasında ise Avcı Takımyıldızı’nın en parlak ikinci yıldızı olan Betelgöz bulunuyor. 

Görselleri büyütmek için üzerlerine tıklayın.

Avcı Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Rigel, Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran, Arabacı Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Kapella, İkizler Takımyıldızı’nın en parlak gezegeni Polluks, Küçük Köpek Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Prokyon ve Büyük Köpek Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Sirius (Akyıldız) Kış Altıgeni’ni oluşturuyor.

2 Ocak’ta Ay dolunay evresinde. Bu, 2018 yılının en büyük dolunayı. Çünkü 2 Ocak’ta Ay, Dünya’ya en yakın konumda olacak ve 2018’de dolunay evresindeyken bir daha Dünya’ya bu kadar yakın olmayacak. Ay, yerberi konumundayken Dünya ile aralarındaki mesafe 356.585 km.

Ay, 15 Ocak’ta yeröte konumunda. Bu konumdayken Ay ve Dünya arasındaki mesafe 406.460 km.

5 Ocak’ta Ay ve Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus birbirine yakın görünecek. Her iki gökcismini Güneş'in doğuşundan önce güneybatı-batı ufkunun üzerinde gözlemleyebilirsiniz.

 

Tam Ay Tutulması

2018 yılının önemli gökyüzü olaylarından biri 31 Ocak’ta gerçekleşecek tam Ay tutulması. Tutulma Türkiye saati ile (TSİ) 13:51’de Ay’ın Dünya’nın arkasındaki yarı gölgeye girmesiyle başlayacak, TSİ 19:08’de yarı gölgeden çıkması ile sona erecek. Tam Ay tutulması Türkiye’den gözlemlenemeyecek.

NASA

Ay tutulması sırasında Güneş, Dünya ve Ay tam olarak aynı hizadadır ve Dünya, Güneş ile Ay’ın arasında bulunur. Bu durumda Güneş’ten gelen ışınlar Dünya’nın arkasında gölge ve yarı gölge oluşturur. Tam Ay tutulması sırasında Ay, Dünya’nın arkasındaki gölgeden geçer.

 

Gezegenler

Merkür

Merkür 1 Ocak’ta en büyük batı uzanımı konumunda. Bu konumdayken Güneş ve Merkür arasındaki açısal mesafe en büyüktür.

Merkür, Güneş Sistemi’nde yörüngesi Güneş’e en yakın gezegen olduğundan gözlemlenmesi hayli zordur. En büyük doğu uzanımı ve en büyük batı uzanımı konumlarında olduğu tarihler Merkür gözlemi için en uygun zamanlardır.

2 Ocak’ta Merkür Güneş'in doğuşundan kısa süre önce güneydoğu ufkunun üzerinde ortaya çıkacak. Bu tarihte Güneş Sistemi’nin en küçük gezegeni Merkür’ü Akrep Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Antares ile birlikte gözlemleyebilirsiniz.

 

Venüs

Venüs, 9 Ocak’ta Güneş’in arkasından geçecek. Bu süreçte Venüs ve Güneş arasındaki açısal mesafe çok küçük olduğundan Venüs birkaç hafta boyunca gözlemlenemeyecek. Venüs, şubat ayının sonunda Güneş'in batışından sonra gökyüzünde ortaya çıkmaya başlayacak.

 

Mars

Mars, ocak ayı boyunca gece yarısından birkaç saat sonra güneydoğu ufkunun üzerinden doğacak ve gün doğumuna kadar gözlemlenebilecek.

7 Ocak’ta Mars ve Jüpiter birbirine yakın görünecek.

 

Jüpiter

Jüpiter, ocak ayının başında gece yarısından yaklaşık 4 saat sonra güneydoğu ufkunun üzerinde ortaya çıkacak. Ayın ilerleyen günlerinde daha erken doğmaya başlayacak Jüpiter, Terazi Takımyıldızı’nda gözlemlenebilir.

11 Ocak’ta Jüpiter, Mars ve Ay gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Güneşin doğuşundan kısa süre önce bu üçlüye Merkür ve Satürn de katılıyor.

 

Satürn

Aralık ayının sonunda kavuşum noktasından ayrılan Satürn’ü ocak ayının ilk günlerinde, gökyüzünde Güneş’e yakın olacağından, gözlemlemek mümkün değil. Satürn ayın sonunda gün ışığında kaybolmadan önce ufkun üzerinde 10° yükselecek.

15 Ocak’ta Satürn ve yeniay evresine yaklaşan Ay gökyüzünde birbirine yakın görünecek. Her iki gökcismi Güneş'in doğuşundan önce güneydoğu ufkunun üzerinde Yay Takımyıldızı’nda olacak. Ancak gökcisimleri ufkun üzerinde çok yükselmediğinden gözlemlenmeleri biraz zor.

 

Dörtlük Göktaşı Yağmuru

2018 yılının ilk göktaşı yağmuru Dörtlük (Quadrantid) göktaşı yağmuru 2-3 Ocak’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Bu tarihte gökyüzünde saate yaklaşık 80 göktaşı gözlemlenebilir. Dörtlük göktaşı yağmurunun etkin olduğu 1-6 Ocak tarihleri arasında Ay dolunay evresine yakın olduğundan göktaşlarının görülmesini zorlaştırabilir.