logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Satranç Mayıs 2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

WASP-127b'nin Atmosferinde Ses Hızını Aşan Rüzgârlar

Uzay Çöpü Kosmos-482’nin Dünya’ya Düşmesi Bekleniyor!


Okyanus Asitleşmesinin Kabuklu Canlılar Üzerindeki Etkisini İnceleyelim

Ayşenur Okatan
08/06/2021

Deneyler köşesinin bu projesinde, evde kolayca bulabileceğiniz malzemeleri kullanarak okyanus asitleşmesinin kabuklu deniz canlıları üzerindeki etkisini inceliyoruz.

Okyanus Asitleşmesinin Kabuklu Canlılar Üzerindeki Etkisini İnceleyelim

Fosil yakıtların yakılması gibi insan kaynaklı etkinlikler sonucu açığa çıkan karbondioksidin atmosferdeki oranı her geçen gün artıyor. Atmosferdeki karbondioksit okyanus sularında çözündüğü için bu durum okyanus sularının asitlik düzeyinin artmasına sebep oluyor. Bu olaya ise “okyanus asitleşmesi” deniyor. Okyanus asitleşmesi günümüzde okyanuslarda yaşayan kabuklu canlılar için büyük bir tehdit oluşturuyor.

Deneyler köşesinin bu projesinde de evde kolayca bulabileceğiniz malzemeleri kullanarak okyanus asitleşmesinin kabuklu deniz canlıları üzerindeki etkisini inceliyoruz.

Bilmekte Fayda Var!

Sanayi Devrimi’nin başlangıcından bu yana geçen 200 yılı aşkın süre içinde, fosil yakıtların yakılması gibi insan kaynaklı etkinlikler nedeniyle atmosferdeki karbondioksit oranı çok fazla arttı. Bu artış ise sadece karasal ortamlarda yaşayan canlıları değil, sucul ortamlarda yaşayan canlıları da olumsuz etkiliyor.

Atmosferdeki Karbondioksit Artışının Okyanuslarla İlişkisi Ne?

Okyanuslar, atmosfere salınan karbondioksidin yaklaşık %25-%30'unu emen önemli karbon depolarıdır. Bu yüzden atmosferdeki karbondioksit seviyesi arttıkça okyanus suyunda çözünen karbondioksit miktarı da artar. Karbondioksit deniz suyunda çözündüğünde su ve karbondioksit karbonik asidi oluşturur. Zayıf bir asit olan karbonik asit artı yüklü hidrojen iyonlarına (H+) ve bikarbonat iyonlarına, daha sonra bikarbonat iyonu da yine artı yüklü hidrojen iyonuna ve karbonat iyonuna ayrışır.

Karbonik asidin suda ayrışma tepkimesi

Günümüzde atmosferdeki karbondioksit oranındaki artış nedeniyle okyanus sularının pH derecesi (Bir çözeltinin asitlik düzeyini gösterir.) 8,2’den 8,1’e düştü. Bu değişiklik ise artı yüklü hidrojen iyonu derişiminde yaklaşık %30'luk bir artış olduğu anlamına geliyor.

Atmosferdeki Karbondioksit Artışı Okyanuslardaki Kabuklu Canlıları Nasıl Etkiliyor? 

Okyanuslarda yaşayan midye, istiridye ve deniz salyangozu gibi kabuklu canlıların dış iskeletleri kalsiyum karbonattan oluşur. Kalsiyum karbonat aynı zamanda okyanuslarda yaşayan ve okyanuslardaki birçok canlıya ev sahipliği yapan mercan resiflerinin de temel yapı taşıdır. Okyanus canlıları için hayati öneme sahip olan kalsiyum karbonat, okyanuslarda bulunan kalsiyum ve karbonat iyonlarından oluşur ve okyanusların normal pH seviyesinde çözünmez.

Okyanus asitleşmesi sonucu ise okyanus sularındaki artı yüklü hidrojen iyonu karbonat iyonları ile tepkimeye girerek bikarbonat iyonunu oluşturur. Bu durum okyanuslardaki karbonat iyonu derişimini azaltır. Okyanus sularındaki azalan karbonat iyonu ise kabuklu canlıların dış iskeletlerindeki kalsiyum karbonatın çözünmesiyle dengelenir. 

Zamanla çözünen deniz salyangozu kabuğu

Nelere İhtiyacımız Var?

  • 2 adet aynı boyda kap
  • 2 adet yumurta
  • 400 mililitre sirke
  • 400 mililitre su

Ne Yapıyoruz?

 

 

Ne Oldu?

Okyanuslardaki kabuklu canlıların dış kabukları tıpkı yumurta kabukları gibi yüksek oranda kalsiyum karbonattan oluşur. 

Okyanuslardaki suyun asitlik derecesi yani pH değeri 8,1 ile 8,2 arasındadır. Deneyde kullanılan çeşme suyunun pH değeri yaklaşık 7,5’tir. Sirkenin yapısında ise asetik asit vardır ve sirkenin pH değeri 2-3 arasındadır.

Yumurtalardan birini çeşme suyuna koyduğumuzda kabuğunda herhangi bir değişiklik gözlemlemedik. Çünkü suyun pH değeri yaklaşık 7,5’ti. Fakat diğer yumurtayı sirkenin içine koyduğumuzda kabuğunun zamanla tamamen çözündüğünü gözlemledik. Çünkü yumurta kabuğunun yapısındaki kalsiyum karbonat ile sirkenin yapısındaki artı yüklü hidrojen iyonları tepkimeye girdi. Böylece kalsiyum karbonat çözünürken sonuçta kalsiyum asetat (Bir tür tuzdur.) ile karbondioksit oluştu. Yumurtayı sirkeye koyduğumuzda gerçekleşen tepkime sonucu oluşan karbondioksidi, sirkenin içinde açığa çıkan baloncuklar sayesinde gözlemleyebilirsiniz.

Okyanus asitleşmesi de tıpkı yumurta kabuğunun asitli ortamda çözünmesi gibi okyanuslarda yaşayan kabuklu canlıların dış iskeletlerinin zamanla çözünmesine neden oluyor. 

Kaynaklar:

  • https://sos.noaa.gov/datasets/ocean-atmosphere-co2-exchange/
  • https://www.royalsociety.org.nz/assets/Uploads/Primary-CREST-and-Ocean-Investigations-Ocean-Acidification.pdf
  • https://edu.rsc.org/feature/ocean-acidification/2020203.article
  • https://e360.yale.edu/features/how-the-world-passed-a-carbon-threshold-400ppm-and-why-it-matters
Konu
Deney Etkinlikleri
Kimya
Asitler ve Bazlar
Deniz Canlıları

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş