Satürn’ün Uydusundaki Su Buharının Kaynağı Ne?
Bilimsel çalışmalar, Satürn’ün uydusu Enceladus’taki su buharının kaynağının zannedilenin aksine derinlerdeki bir okyanus olmayabileceğine işaret ediyor.
Enceladus ve Satürn
Cassini uzay aracı, 2005 yılında Satürn’ün uydusu Enceladus’un yüzeyinden fışkıran gayzerler keşfetmişti. İlk başlarda, tıpkı bir bacadan tüten duman gibi zeminden yükselen bu buharların, depremlerin neden olduğu sürtünmeler sonucunda uydunun yüzeyini kaplayan buzların buharlaşmasıyla oluştuğu düşünülmüştü. Ancak Cassini’nin zeminden yükselen buharların tuzlar da (metal-ametal bileşikleri de) içerdiğini tespit etmesinden sonra, gayzerlerin kaynağının uydunun derinlerindeki okyanus olduğu kanısı öne çıkmıştı. Çünkü, tıpkı tenden buharlaşan terin tuzları ardında bırakması gibi, zemindeki sıvı suların da buharlaşırken içlerindeki tuzları uydunun zemininde bırakması beklenir.
Dartmouth Kolejinden Colin Meyer, zannedilenin aksine Enceladus’taki gayzerlerin kaynağının derinlerdeki okyanus olmayabileceğine işaret eden sonuçlara ulaştıklarını açıkladı.
Araştırmacılar, ilk olarak Dünya’daki deniz buzlarının fiziksel özelliklerinin benzetimini yapmak için geliştirdikleri bir bilgisayar programını kullanarak birtakım hesaplamalar yapmışlar. Sonuçta, eriyen deniz buzlarının yüksek miktarda tuz barındırabileceği tespit edilmiş. Araştırmacılar, aynı programı Encaladus’taki koşulların benzetimini yapmak için de kullanmışlar. Bu kez uydunun yüzeyini kaplayan buzların içinde kolaylıkla tuzlu sular içeren, pelte kıvamında maddeler ortaya çıkabileceği belirlenmiş. Bu tuzlu suların da, tıpkı Dünya’da gayzerlerin yerin yüzeyine fışkırmasına benzer biçimde, içerisindeki tuzlarla birlikte uzaya doğru püskürebileceği tespit edilmiş.
Araştırmacılar elde ettikleri sonuçların Encaladus’un zemininin altında bir okyanus olmadığı anlamına gelmediğine dikkat çekiyor. Aksine Encaludus’un buzlu kabuğunun altında bir okyanus bulunduğuna dair çok güçlü kanıtlar olduğunu belirtiyorlar.
Encaladus’taki yer altı okyanusu, Güneş sisteminde Dünya’dan sonra canlıların yaşamasına en uygun yerlerden biri olarak görülüyor. Geçmişte uydunun yüzeyinden fışkıran gayzerlerin kaynağının bu yer altı okyanusu olduğu düşünüldüğü için, gayzerleri inceleyerek yer altı okyanusundaki koşullar hakkında fikir edinilebileceği varsayılıyordu. Ancak Meyer ve arkadaşlarının iddiaları doğru ise Encaladus’taki yer altı okyanusu hakkında bilgi edinmek zannedildiği kadar kolay olmayabilir.
