Stres Saçı Beyazlatır mı?

Stresin saçları beyazlattığı düşünülür. Ancak bugüne kadar bu durumun ne ölçüde doğru olduğu ve eğer doğruysa stresin vücutta hangi mekanizmaları tetikleyerek saçları beyazlattığı bilinmiyordu. Harvard Üniversitesinde çalışan bir grup araştırmacı, stresin saçları beyazlatma sürecinin nasıl gerçekleştiğiyle ilgili ilk bulgulara ulaştı. Dr. Bing Zhang ve arkadaşları tarafından yapılan çalışma ile ilgili makale Nature’da yayımlandı.

Stres tüm vücudu etkilediği için tespit edilmesi gereken ilk şey, stresin hangi sistem aracılığıyla saçların rengini etkilediğinin bulunması olmuş. Araştırmacılar ilk olarak stresin bağışıklık sistemini etkilediğini, saçların beyazlamasının bağışıklık hücrelerinin pigment (renk veren kimyasal maddeler) üreten hücreleri öldürmesi sonucunda gerçekleştiğini düşünmüşler. Ancak fareler üzerinde yapılan testler bu hipotezi desteklemiyor: Deneyler, bağışıklık hücrelerine sahip olmayan farelerin tüylerinin de sıradan farelerin tüyleri gibi beyazladığını gösteriyor.

Araştırmacılar daha sonra kortizol hormonuna yönelmişler. Çünkü stresin vücuttaki kortizol seviyesini artırdığı bilinir. Ancak deneyler bu düşünceyi de desteklemiyor: Adrenal bezi alındığı için vücudunda kortizol hormonu üretilmeyen farelerin tüyleri de stres altında beyazlamaya başlıyor.

Araştırmacılar çeşitli alternatifleri sistematik bir biçimde test ettikten sonra sempatik sinir sitemi üzerinde çalışmaya başlamışlar. Vücutta bilinçsizce gerçekleşen süreçleri düzenleyen otonom sinir sisteminin bir parçası olan sempatik sinir sistemi, “savaş veya kaç” tepkisi olarak adlandırılan süreçten sorumludur. Canlı, hayatını tehdit eden bir tehlikeyle karşılaştığında sempatik sinir sistemi tepki verir. Canlı ya tehditle savaşmayı ya da kaçmayı seçer.

Sempatik sinirler derideki saç köklerinin etrafında çatallanır. Araştırmacıların yaptığı deneyler, stresin bu sinirlerden noradrenalinin salınmasına sebep olduğunu gösteriyor.

Saç köklerinde çeşitli kök hücreler bulunur. Bir saç teli kaybedildikten sonra saç kökünden yeni bir saç teli çıkarken bu kök hücreler pigment üreten hücrelere dönüşür. Böylece saç teli renk kazanır.

Elde edilen sonuçlar, sempatik sinirlerden salınan noradrenalinin aşırı miktarda kök hücrenin pigment üreten hücreye dönüşmesine sebep olduğunu gösteriyor. Bu durum saç köklerindeki kök hücre rezervinin tükenmesiyle sonuçlanıyor. Böylece pigment üreten hücrelerin yenilenmesi duruyor ve saçlar beyazlamaya başlıyor.