logo
Menü
Giriş yap Üye ol
  • Anasayfa Anasayfa
Popüler Bilim

Popüler Bilim

Soru - Cevap

Soru - Cevap

Tasarla ve Yap

Tasarla ve Yap

Deneyler

Deneyler

Bilim Genç TV

Bilim Genç TV

Gökbilim

Gökbilim

Yeryüzü

Yeryüzü

Sesli Yayın

Sesli Yayın

Bilim Çizgi

Bilim Çizgi

Periyodik Tablo

Periyodik Tablo

Yeryüzü

Bunu Biliyor muydunuz?

Yarışmalar

Yarışmalar

  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

logo
Arama
Giriş yap
  • Popüler Bilim Popüler Bilim
  • Soru - Cevap Soru - Cevap
  • Tasarla ve Yap Tasarla ve Yap
  • Deneyler Deneyler
  • Bilim Genç TV Bilim Genç TV
  • Yarışmalar Yarışmalar
  • Gökbilim Gökbilim
  • Yeryüzü Yeryüzü
  • Sesli Yayın Sesli Yayın
  • Bilim Çizgi Bilim Çizgi
  • Bunu Biliyor muydunuz? Bunu Biliyor muydunuz?
  • Periyodik Tablo Periyodik Tablo
  • Popüler Bilim Bilim Genç' i Tanıyın
    • - Bilim Genç Hakkında
    • - Ekibimiz
    • - İçerik Kullanım Şartları
    • - İletişim
  • Bilim Genç TÜBİTAK’ın dijital ortamda ücretsiz popüler bilim yayınıdır.

Güneş’teki Enerjiyi Yeryüzünde Üretmek Mümkün mü?

Yarım Tonluk Uzay Çöpü Kosmos-482 Okyanusa Düştü!

XMM-Newton Uydusu Kozmik Devin Kalp Atışlarını Yakaladı

Satranç Mayıs 2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

WASP-127b'nin Atmosferinde Ses Hızını Aşan Rüzgârlar

Uzay Çöpü Kosmos-482’nin Dünya’ya Düşmesi Bekleniyor!


Su Ayısını Gözlemleyelim

Dr. Sevda Seçer Esmer
24/12/2021

Deneyler köşesinin bu projesinde su ayısını çevremizde nasıl bulabileceğimizi ve mikroskop altında nasıl gözlemleyebileceğimizi keşfediyoruz.

Su Ayısını Gözlemleyelim

Aryo Hadi - Svitlana Tytska - vDraw / iStock

Yolda yürürken kaldırım taşlarının ya da bir doğa yürüyüşü sırasında kayaların arasından çıkmış, çiçeksiz yeşil bitkiler dikkatinizi çekmiştir. Kara yosunu adı verilen bu bitkilerin, uzay koşullarına bile dayanabilen bir canlı türü olan su ayısına ev sahipliği yaptığını biliyor muydunuz?

Deneyler köşesinin bu projesinde su ayısını çevremizde nasıl bulabileceğimizi ve mikroskop altında nasıl gözlemleyebileceğimizi keşfediyoruz.

Bilmekte Fayda Var!

Tardigrad olarak da bilinen su ayıları, omurgasızlar şubesinden mikroskobik canlılardır. İlk olarak J.A.E. Goeze tarafından 1773'te keşfedilen su ayılarına daha sonra İtalyan biyolog Lazzaro Spallanzani "yavaş adımlı" anlamına gelen Tardigrada adını verdi.

Su ayılarının vücut uzunluğu 0,05 milimetre - 1.2 milimetre arasında değişebilir. Pençeli dört çift bacakları vardır. Tatlı sularda ve nemli alanlarda yaşarlar. Bu nedenle karada yosunların, likenlerin ve dökülmüş ölü yaprakların içinde bulunabilirler. Su ayılarının aktif kalabilmesi için vücutlarının etrafında ince bir su tabakasının bulunması gerekir. “Su ayısı” olarak isimlendirilmelerinin nedeni de bu durumdur.

dottedhippo / iStock

Su ayıları çok küçük olmalarına karşın dünyanın en dayanıklı canlılarıdır. -200 °C kadar düşük ve 150 °C kadar yüksek sıcaklık, oksijen ve su bulunmayan ortam, yüksek enerjili radyasyon, yüksek ve düşük basınç gibi zorlayıcı koşullarda bile hayatta kalabilirler. Su ayıları ortam koşullarının uygun olmadığı durumlarda kriptobiyoz olarak isimlendirilen bir hâle geçer. Kriptobiyoz, metabolizma faaliyetlerinin neredeyse durma noktasına geldiği pasif bir hâl olarak tanımlanabilir. Ancak ortam koşulları uygun olduğunda su ayıları tekrar aktif hâle geçebilir.

2007 yılında yapılan bir araştırmada su ayıları herhangi bir koruma olmadan uzaydaki zorlayıcı koşullara maruz bırakıldı. Uzaydaki vakum ortamına, yüksek enerjili radyasyona, çok yüksek ve düşük sıcaklıklara rağmen su ayılarının çoğu hayatta kalmayı başardı.

Karada yaşayan su ayılarının bulunması en kolay yerler nemli yosun, liken veya yaprak çöpleridir. Ormanda, göletlerin çevresinde ve hatta bahçenizde arama yaparak su ayılarını keşfedebilirsiniz.

Nelere İhtiyacımız Var?

  • Kara yosunu
  • Bardak
  • Çay kaşığı
  • Damlalık
  • Saf su
  • Lam ve lamel
  • Mikroskop

Ne Yapıyoruz?

Not: Kara yosunlarını suyun içinde 8-24 saat beklemek daha iyi sonuç elde etmemizi sağlar.

Ne Oldu?

Mikroskopta incelediğimiz su ayılarının hareket ettiğini gördünüz mü?

Su ayıları, kuru yosun ya da likenlerin arasında kendilerini korumaya aldığı için pasif hâlde bulunur. Saf su eklendikten bir süre sonra ise aktif hâle gelmeye başlarlar. 

Düşünelim!

Su ayılarını gözlemlemeye çalışırken başka mikroskobik canlılar da görmüş olabilirsiniz. Bu canlıların türünün ne olduğunu araştırabilirsiniz. 

Kaynaklar:

  • Taşçı, M., Küçük Karayosununun Büyük Dünyasına Yolculuk, İstanbul Millî Eğitim Müdürlüğü Deneyim ve Paylaşım Günleri, 2019.
  • https://microcosmos.foldscope.com/?p=17901
  • https://serc.carleton.edu/microbelife/topics/tardigrade/index.html
  • https://www.wikihow.com/Find-and-Care-for-a-Pet-Tardigrade-(Water-Bear)
  • https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/su-ayilari-tardigradlar

Yazar Hakkında: 

Dr. Sevda Seçer Esmer
İzmir Arkas Bilim ve Sanat Merkezi Fen Bilimleri Öğretmeni
Konu
Deney Etkinlikleri
Biyoloji
Biyoçeşitlilik

paylaş

En Çok Okunan Makaleler

Lise Öğrencileri İçin 2025 Yılı TÜBİTAK Bilim Kamplarına Katılım Başvuruları Başladı!

Duyurular • 02-01-2025

Bilim Genç’e İçerik Hazırlamak İster misiniz?

Duyurular • 12-05-2025

Pestisit Nedir? Pestisitler Zararlı mıdır?

Haberler • 30-04-2025

Kozmik Gezegen Otopsisi: Yıldızına Yaklaşarak Atmosferine Dalan Gezegen

Gökbilim • 29-04-2025

Bilim Genç Kafede Bilim Etkinliği: “Antarktika Hikâyeleri”

Duyurular • 24-04-2025

Gökyüzünde Gezegen Şöleni

Haberler • 25-01-2025

Keçilerin Göz Bebekleri Neden Dikdörtgen Şeklindedir?

Soru - Cevap • 15-02-2025

Astronot Suni Williams Uzay Yürüyüşünde Rekor Kırdı

Haberler • 31-01-2025

Meşhur Matematik Problemi: ‘‘Taşınan Kanepe Problemi’’ Çözüldü

Haberler • 30-01-2025

Anadolu Parsının En Net Görüntüsü Kaydedildi

Haberler • 07-12-2024

Bilim Genç Logo
Tekrardan Hoşgeldiniz!

Bilim Genç’in kozmik derinliklerinde yolculuğa başlamak için giriş yapın.

Bir hesabınız yok mu? Üye olun

Sayfayı Paylaş
Twitter'da paylaş telegram'da paylaş Whatsapp'da paylaş facebook'da paylaş
Bağlantıyı kopyala
baylaş