Usturlap Yapalım
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde bir usturlap yapıyoruz.
Bilmekte Fayda Var!
Nitel ve Nicel Gözlem Nedir?
Doğa olaylarının duyu organları veya teknolojik araç ve gereçler kullanılarak incelemesine gözlem, gözlemi gerçekleştiren kişiye ise gözlemci denir. Nitel ve nicel olmak üzere iki tür gözlem yöntemi vardır. Nitel gözlem, duyu organları kullanılarak yapılan gözlemdir. Nicel gözlem ise duyu organlarıyla birlikte ölçme aletlerinden de yararlanılarak yapılır. Nicel gözlemler ölçmeye dayalı olarak sayısal sonuçlarla ifade edilir.
Usturlap Nedir? Usturlap Ne İçin Kullanılır?
Tarih boyunca insanların gökyüzünü incelemek üzere kullandıkları ilk araçlardan biri de usturlaptı. Usturlaplar kullanılarak Güneş, Ay, yıldız gibi gök cisimlerinin ya da yeryüzünde yüksekliğini doğrudan ölçmenin mümkün olmadığı bir cismin (örneğin bir dağın) yüksekliği ölçülebiliyor, gün doğumunun ve gün batımının zamanı belirlenebiliyor, gündüz ya da gece saatin kaç olduğu ölçülebiliyordu.
Tasarla ve Yap köşesinin bu projesinde bir usturlap yapıyoruz.
Nelere İhtiyacımız Var?
- 1 adet 0,4 cm x 9 cm x 15 cm boyutlarında duralit
- 1 adet 1,5 cm x 1,5 cm x 9 cm boyutlarında tahta (İki ucu tek taraflı 45o açı ile kesilmiş olmalı.)
- 1 adet 0,1 cm x 9 cm x 15 cm boyutlarında açıölçer şablonu
- 1 adet 20 gram kütleli kurşun ağırlık
- 1 adet 1 cm çapında, 15 cm uzunluğunda plastik boru
- 1 adet metal çanta ayağı
- 25 cm uzunluğunda ip
- Mini matkap
- Cetvel
- Kurşun kalem
- Katı yapıştırıcı
- Silikon tabancası ve silikon
Uyarı:
Kesici ve delici aletleri kullanırken dikkatli olalım. Silikon tabancasının elimizi yakmamasına dikkat edelim.
Ne Yapıyoruz?
Ne Oldu?
Bir açısı 90° olan üçgenlere dik üçgen denir. Dik açının iki tarafındaki kenarları eşit uzunlukta olan üçgenler ise ikizkenar dik üçgen olarak adlandırılır. İkizkenar dik üçgenlerdeki diğer iki açı birbirine eşittir ve 45°’dir. Biz de ağacın yüksekliğini bulmak için bu geometri bilgilerinden yararlandık. Usturlap ile 45° açıyı yakaladığımız yerde ağaca olan uzaklığımızı ölçtük ve bulduğumuz sonuca kendi boyumuzu da ekleyerek ağacın yüksekliğini hesapladık.
Düşünelim!
Hangi matematik problemlerinde usturlabı kullanarak çözüme ulaşabiliriz?
Kaynaklar:
- Komisyon, Ortaöğretim Astronomi ve Uzay Bilimleri Ders Kitabı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınevi, Ankara, 2016.
- Okan, K., Evren Sizi Bekliyor, Okan Yayınları, Ankara, 2012.
- https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/astronomik-hesaplama-aleti-usturlap
Yazar Hakkında:
