Uzaktakileri Yakına Getiren Robotlar
Uzaktaki sevdiklerinizle telefonda konuşurken onlar yanınızdaymış gibi hissetmek istemez miydiniz?
Uzaktaki sevdiklerinizle telefonda konuşurken onlar yanınızdaymış gibi hissetmek istemez miydiniz? Japonya’da robotlar üzerine çalışan Hiroshi Ishiguro adlı araştırmacı, ekibiyle birlikte tam da bunu sağlayacak robotlar geliştiriyor. Uzaktan kumanda edilen bu robotlar, bir kişinin varlığını iletişim sırasında uzakta bulunan başka bir kişiye hissettirebilecek özellikler taşıyor. Özellikle insansı robotlara odaklanan Hiroshi Ishiguro ve ekibi oluşturdukları bu yeni iletişim ortamları üzerinde yaptıkları deneysel çalışmalarla insan iletişimini, insan varlığının bizim için tam olarak ne anlama geldiğini ve insansı robot teknolojilerini kullanarak bir insanın “varlığı”nı uzak bir yere “iletme”nin mümkün olup olmadığını anlamaya çalışıyor.
Geminoidler
Birinin varlığına, örneğin bir insandaki “hava”ya ya da karizmaya ilişkin hislerimizin kaynağı nedir ve bunun yakalanması ve iletilmesi mümkün müdür? Ishiguro ve ekibi, işte bu soruları cevaplamak için gerçek insanlar model alınarak üretilen geminoid adlı insansı robotları geliştirdi.
Geminoidler, üretimleri sırasında model alınan insana birebir benziyor. Vücutları, model alınan insanın üç boyutlu tarayıcılarla hassas biçimde belirlenen vücut ölçülerine uygun olarak oluşturulan geminoidler, yine model alınan insanlar tarafından bir çeşit uzaktan kumanda sistemiyle yönetiliyor. Bu sistem, içinde yüz tanıyan ve ağız hareketleri üreten alt sistemleri de barındırıyor. Kumanda eden kişinin yüz ifadeleri, başının duruşu gibi şeyler bir web kamerası tarafından algılanıyor ve bilgiler otomatik olarak robota yönelik hareket komutlarına dönüştürülüyor.
Aslında bir çeşit android, yani insansı robot olan geminoidleri robot-insan etkileşimini incelemek için bir platform olarak kullanan Ishiguro ve ekibi, araştırmalarını iki yaklaşım üzerinden yürütüyor. Mühendislik yaklaşımında etkin bir uzaktan kumanda arayüzü geliştirme ya da insanlarınkine çok yakın hareketler oluşturma gibi problemlerle uğraşıyorlar. Bilişsel yaklaşımdaysa insan varlığının ne anlama geldiğini ve onu oluşturan unsurları anlamaya çalışıyorlar. Bu iki yaklaşımla elde ettikleri bilgileri ve becerileri kullanarak da hem insana çok yakın robotlar geliştirmeyi hem de insan varlığını oluşturan unsurları daha iyi anlamayı hedefliyorlar.
Araştırmacılar, geminoidlerin insanları nasıl etkileyebileceğini ortaya çıkarmak için çeşitli deneyler yapıyor. Bunların birinde geminoidi kontrol eden kişinin gerçekten geminoidin yerine geçmiş gibi hissettiği gözlemlenmiş. Araştırmacılar laboratuvar deneylerinin yanı sıra saha deneyleri de yapıyor. Bu deneylerde geminoidi gerçek hayattaki bir ortama götürüp insanların geminoide verdikleri tepkileri gözlemliyorlar.
Telenoidler ve Elfoidler
Araştırmacılar uzaktan kumanda edilen geminoidlerle yaptıkları çalışmalar sırasında hem geminoidi uzaktan kumanda eden operatörün hem de geminoidle yüz yüze iletişim kuran kişinin birbirlerinin varlığını geminoid aracılığıyla hissedebildiklerini anladı. Üstelik bu durum operatör, geminoid üretilirken model alınan kişi olmadığı zaman bile değişmiyor. İnsan varlığını uzakta bir yere “iletebilmek” için gerekli temel unsurları ortaya çıkarabilmeyi amaçlayan araştırmacılar, geminoidlere dayalı cep telefonları geliştirdi. Bu robotlar insansı görünüme ve hareketlere sahip olabilecek en sade tasarımla üretildi.
Geliştirilen geminoid cep telefonları iki farklı tipte. Telenoid adı verilen birinci tip telefonlar 70 cm boyunda ve eyleyicilerle algılayıcılara sahip. Elfoid adı verilen ikinci tiptekilerse 20 cm boyunda ve klasik bir cep telefonu gibi işlev görüyor. Araştırmacılar halen bu iki robotun kullanıcı tanıma işlevini geliştirmeye çalışıyor. Söz konusu uzaktan iletişim sisteminin, kullanıcının konuşmasının yanı sıra dudak ve baş hareketleri ile yüz ifadelerini de iletmesi gerekiyor. Geminoid cep telefonlarını kullanan biri -geminoidlerden farklı olarak- konuştuğu kişinin yüzünü göremiyor. Dolayısıyla geminoid cep telefonlarının hangi durumlarda ve hangi iletişim biçimlerinde kullanılabileceğini anlamak için daha fazla deneysel çalışma yapılması gerekiyor.
Araştırmacılar telenoidleri ve elfoidleri geliştirdikleri çalışmalar sırasında, bu robotlara sarılmanın ya da onları elinde tutmanın iletişim kurulan kişinin varlığını hissetmenin etkili bir yolu olduğunu keşfetti. Bunun üzerine geminoid cep telefonlarının hugvie adını verdikleri bir başka versiyonunu oluşturdular. Hugvie, birbirinden uzakta bulunan iki kişi konuşurken birbirlerine sarıldıkları hissini yaratabilen özelliklere sahip. Telenoidlere ve elfoidlere benzeyen, gövdesi yastıksı yapıdaki bu robotu kendinize yakın tutup robotun başında gömülü haldeki cep telefonuyla uzaktaki biriyle konuşabiliyorsunuz. Hugvielerin en önemli özelliği insana daha çok benzemeleri ve insan duygusallığını yansıtabilmeleri için kalp atımı benzeri titreşimler yaratan donanımlara sahip olmaları. Konuşulan kişinin ses tonuyla eş zamanlı şekilde değişen bu titreşimler karşıdaki kişinin varlığının daha güçlü şekilde hissedilmesini sağlıyor.
Telenoidlerin, elfoidlerin ve hugvielerin oluşturduğu yeni iletişim ortamının pek çok uygulama alanı olabilecek. Örneğin bu robotlar sayesinde insanlar uzakta yaşayan yakınlarıyla birbirlerinin varlığını kuvvetle hissederek iletişim kurabilecek. Ishiguro ve ekibi özellikle de yalnız yaşayan yaşlı insanların uzakta yaşayan çocuklarıyla ya da torunlarıyla istedikleri zaman yakın bir biçimde iletişim kurarak kendilerini daha iyi hissedebileceğini düşünüyor.
Eyleyici: Robotların hareketli parçalarının hareket etmesini sağlayan mekanizma.
Kaynak:
