Mayıs 2022’de Gökyüzünde Neler Oluyor?
Mayıs ayında Merkür, Güneş’in batışından sonra akşamları gökyüzünde. Venüs, Mars, Satürn ve Jüpiter ise gün doğumundan önce görülebiliyor. Mayıs ayında ayrıca Ay tutulmasına ve Eta Kova gök taşı yağmuruna tanıklık edebilirsiniz.
6 Mayıs’ta Merkür ile Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran’ı gökyüzünde birbirine yakın görebilirsiniz.
Merkür mayıs ayının ilk yarısında Güneş’in batışından sonra batı-kuzeybatı yönünde ufkun üzerinde görülebilir. Merkür, 21 Mayıs’ta Güneş ile Dünya’nın arasından geçiyor. Bu süreçte birkaç hafta Merkür’ü gözlemlemek mümkün değil. Merkür, haziran ayının ilk haftasında Güneş’in doğuşundan önce gökyüzünde tekrar ortaya çıkmaya başlıyor.
Eta Kova gök taşı yağmuru 5-6 Mayıs’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor. Gök taşı yağmurunun saçılma noktası gece yarısından yaklaşık iki saat sonra doğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor ve Güneş’in aydınlığında kaybolmadan önce ufkun üzerinde en yüksek noktaya ulaşıyor. Gök taşı yağmurunun en yüksek etkinliğe ulaştığı tarihte maksimum 40 gök taşı görülebiliyor. Eta Kova göktaşı yağmuru, 15 Nisan-27 Mayıs tarihleri arasında etkinliğini devam ettiriyor.
Eta Kova gök taşı yağmuru hızlı (saniyede 66 kilometre) hareket eden gök taşları ile biliniyor. Eta Kova gök taşı yağmurunun kaynağı 1P Halley Kuyruklu Yıldızı. 1P Halley Kuyruklu Yıldızı, Güneş etrafındaki yörüngesini 76 yılda tamamlıyor. Kuyruklu yıldızdan yayılan buz ve kayaç parçacıkları Dünya’nın atmosferine girdiğinde Eta Kova gök taşı yağmurunu oluşturuyor. 1P Halley Kuyruklu Yıldızı, 1705’te Edmund Halley tarafından keşfedildi.
16 Mayıs’ta tam Ay tutulması gerçekleşiyor. Tutulma Güney Amerika’dan, Kuzey Amerika'nın bir bölümünden, Avrupa’dan ve Afrika’dan izlenebiliyor.
16 Mayıs’taki tutulma, Ay'ın Türkiye saati ile saat 04.32’de yarı gölgeye girmesiyle başlıyor. Tam tutulma ise 06.29 ile 07.54 saatleri arasında gerçekleşiyor. Ancak bu saatlerde Güneş doğmuş olduğu için ülkemizden yarı gölgeli Ay tutulması görülebilirken, tam Ay tutulması izlenemiyor.
Ay tutulması sırasında Güneş, Dünya ve Ay aynı hizadadır ve Ay, Dünya’nın arkasında oluşan yarı gölge ve gölgeden geçer.
22 Mayıs’ta Satürn ve son dördün evresindeki Ay, gün doğumundan önce gökyüzünde birbirine yakın görülebilir.
Satürn mayıs ayının başında gece yarısından 3 saat sonra doğuyor. Ayın ilerleyen günlerinde daha erken doğmaya başlayan Satürn’ü mayıs ayında Oğlak Takımyıldızı’nda bulabilirsiniz.
25 Mayıs’ta Mars, Jüpiter ve Ay doğu-güneydoğu yönünde ufkun üzerinde bir arada görülebilir.
Mars mayıs ayında Güneş’in doğuşundan önce görülebiliyor. Kızıl Gezegen mayıs ayının başında sabaha karşı saat 4 civarında doğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor. Mayıs ayının başında Kova Takımyıldızı’nda olan Mars, ayın sonunda Balıklar Takımyıldızı’na doğru hareket ediyor.
Venüs, mayıs ayının başında Güneş’in doğuşundan yaklaşık 1,5 saat önce doğu yönünde ufkun üzerinden doğuyor. Venüs, 27 Mayıs’ta Güneş’in doğuşundan önce hilal şeklindeki Ay ile birlikte Balıklar Takımyıldızı’nda görülebilir.
29 Mayıs’ta Jüpiter ile Mars’ı Güneş’in doğuşundan önce birbirine çok yakın görebilirsiniz
Venüs ve Jüpiter nisan ayının sonundaki kavuşumdan sonra mayıs ayının başında birbirilerine hâlâ çok yakınlar. Venüs ve Jüpiter ayın ilerleyen günlerinde giderek birbirlerinden uzaklaşırken Venüs Balıklar Takımyıldızı’nın kuzeyine, Jüpiter ise güneyine doğru hareket ediyor.
Ay, 5 Mayıs’ta Dünya’ya en uzak, 17 Mayıs’ta ise Dünya’ya en yakın konumda. Bu konumlardayken her iki gök cismi arasındaki mesafe sırasıyla 405.300 km ve 360.300 km.
Kaynaklar:
- https://tug.tubitak.gov.tr/sites/images/tug/goy_2022.pdf
- https://astronomy.com/magazine/sky-this-month/2022/05/sky-this-month-may-2022
- https://eclipse.gsfc.nasa.gov/SKYCAL/SKYCAL.html
- https://solarsystem.nasa.gov/asteroids-comets-and-meteors/meteors-and-meteorites/eta-aquarids/in-depth/
- https://www.imo.net/resources/calendar/
- https://solarsystem.nasa.gov/skywatching/whats-up/
