Felçli Hastaların Konuşmasını Sağlayan Teknoloji
Yapay zekâ kullanılarak geliştirilen ve bir tür beyin okuma cihazı olarak tanımlanabilecek beyin-bilgisayar arayüzü, felçli bir hastanın daha önce eşi görülmemiş doğrulukta ve hızda iletişim kurmasını sağladı.
Peshkov / iStock
Sesimiz sadece duygu ve düşüncelerimizi ifade etmemizi sağlamaz. Aynı zamanda kişiliğimizin önemli bir parçasını da oluşturur.
Çeşitli hastalıklar nedeniyle konuşma yeteneğini kaybetmek birçok insan için hayli zorlayıcı bir durum. Bu noktada bilim insanları felç gibi rahatsızlıklar nedeniyle konuşma yeteneğini kaybeden insanlar için hayatı kolaylaştıracak bir teknoloji üzerinde çalışıyor. Bu teknolojilerin karşı karşıya kaldığı iki önemli zorluk var. Birincisi dakikada üretilen kelime sayısı. Normal bir konuşma sırasında dakikada ortalama 150 kelime üretilir. İkinci zorluk ise büyük kelime dağarcıklarının kullanıldığı sistemlerde yüksek doğruluk oranına ulaşılması.
Sonuçları Nature dergisinde yayınlanan araştırmada bilim insanları yapay zekâ algoritmasını kullanarak, beyin sinyallerini yorumlayan ve metne dönüştürebilen, beyin okuma cihazı olarak tanımlanabilecek bir beyin-bilgisayar arayüzü geliştirdi. Bu arayüz, beyinden gelen sinyalleri bilgisayar tarafından oluşturulan bir sesle kelimelere dönüştürüyor.
67 yaşında felçli bir hasta ile çalışan bilim insanları ilk olarak hastayı ameliyat ederek beynin konuşmayla ilgili kısımlarının birkaç milimetre altına küçük silisyum elektrotlar yerleştirdi. Daha sonra hasta 125.000 kelimelik büyük bir kelime haznesine ve 50 kelimelik küçük bir kelime haznesine sahip iki dil modelini kullanarak konuşmaya çalıştı. Geliştirilen sistem sayesinde hasta dakikada 62 kelime üretebildi. Küçük kelime haznesine sahip dil modeli daha önce geliştirilen arayüzlerden 3,4 kat daha hızlı çalıştı ve %9,1 oranında kelime hatası yaptı. 125.000 kelimelik kelime haznesine sahip dil modeli ile yapılan testte ise neredeyse her dört kelimeden üçü doğru çözüldü. Konuşmaları metne dönüştüren son teknoloji uygulamalar ise %4-%5 oranında hata yapıyor.
Bu gelişme hastaların aile ve arkadaş ilişkilerini sağlıklı bir şekilde sürdürmelerini sağlama, iş hayatlarına devam edebilme ve dış dünya ile bağlantıda kalmalarını kolaylaştırma açısından büyük bir adım. Araştırmacılar felçli bir hastanın düşüncelerini rahatlıkla ve daha doğru bir şekilde kelimelere dönüştürebilen güvenilir bir teknolojinin çok uzağında olmadığımızı ifade ediyor.
Beyin-bilgisayar arayüzlerinin sağlık alanında kullanılabilmesi için çalışmalar devam ediyor. Güvenilirliğinden tam olarak emin olmak içinse cihazın daha fazla insan üzerinde test edilmesi gerekiyor.
Kaynak:
