Jüpiter’in Uydusu Europa’da Su Buharı Patlamaları
Jüpiter’in uydusu Europa’nın çevresinde görülen dumana benzeyen şekillerin uydunun yüzeyinden uzaya yayılan su buharından kaynaklandığı düşünülüyor.
NASA's Goddard Space Flight Center
Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen görüntüleri inceleyen bilim insanları, Jüpiter’in uydusu Europa’nın çevresinde görülen dumana benzeyen şekillerin uydunun yüzeyinden uzaya yayılan su buharından kaynaklandığını düşünüyor.
Jüpiter’in uydusu Europa, Güneş Sistemi’ndeki yaşama elverişli en uygun yerlerden biri olarak kabul ediliyor. Çünkü Europa’nın yüzeyini kaplayan kalın buz tabakasının altında sıvı halde okyanuslar dolusu su olduğu tahmin ediliyor. Ancak buz tabakasının kalınlığı bilinmediği için altındaki suyun varlığıyla ilgili kesin kanıtların elde edilmesi hayli zor.
Europa’nın atmosferi ile ilgili araştırmalar yapan ABD’deki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nden (STSCI) bilim insanları, Europa’nın Jüpiter’in önünden geçtiği sıradaki görüntüleri inceledi. İncelenen on görüntüden üçünde uydunun etrafında dumana benzeyen şekiller gözlendi. Görüntülerde Europa’nın yüzeyinden çıkan materyallerin 200 kilometre yukarıya kadar yükseldiği anlaşılıyor. Araştırmacılar uzaya yayılan bu maddelerin okyanus suları olabileceğini tahmin ediyor.
NASA/ESA/W. Sparks (STScI)/USGS Astrogeology Science Center
Sonuçları Science dergisinde yayımlanan bir diğer araştırmada ise bilim insanları, Hubble tarafından elde edilen verilerde oksijen ve hidrojen atomlarına ait izlere rastladı. Bu izler Europa’nın çevresinde duman benzeri şekiller gözlendikten kısa süre sonra ortaya çıktı. Araştırmacılar Jüpiter’in güçlü manyetik alanının etkisiyle hızlanan elektronların suyu parçalayarak oksijen ve hidrojene ayrıştırmış olabileceğini düşünüyor. Kalın buz tabakasının altındaki su, gelgit etkisi ile Europa’nın yüzeyinde oluşan çatlaklardan uzaya yayılmış olabilir.
Yapılan her iki araştırmada da bilim insanları farklı zamanlarda elde edilen verileri farklı yöntemler kullanarak analiz etti ve benzer sonuçlara ulaştı.
2018 yılında fırlatılması planlanan James Webb Uzay Teleskobu tarafından kızılötesi dalga boyunda yapılan gözlemler ve gelecekte Europa’ya gönderilecek bir uzay aracının 200 km irtifaya ulaşan materyallerden örnekler alması Europa’nın yüzeyinden uzaya yayılan materyallerin su olup olmadığının anlaşılmasına yardımcı olabilir.
Kaynaklar:
