Parkinson Hastalığının Tedavisinde Kullanılan Doğal Bileşikler

bymuratdeniz/ iStock.com

Parkinson Hastalığı Nedir?

Parkinson hastalığı (Kısaca PH), beyinde dopamin üreten nöronların kaybına neden olan, motor becerileri ve diğer vücut fonksiyonlarını olumsuz etkileyen bir nörodejeneratif hastalıktır. İlk kez 1817 yılında Dr. James Parkinson tarafından “titrek felç” olarak tanımlanan bu hastalık, vücutta titreme, kas sertliği, yavaş hareket etme ve denge sorunları gibi motor becerilerle ilişkili semptomlarla teşhis edilir. Parkinson hastalığında aynı zamanda depresyon, uyku bozuklukları ve bilişsel gerileme gibi motor becerilerle doğrudan ilişkili olmayan belirtiler de görülebilir. Bu hastalıkta en büyük sorun, hastalığı durduracak veya hastalığın sebeplerini ortadan kaldıracak etkili bir tedavinin henüz bulunamamış olması. Mevcut tedaviler, semptomların hafifletilmesine yönelik ve hastalığın ilerlemesini durdurma konusunda yetersiz kalıyor.

Parkinson Hastalığının Tedavisinde Kullanılan Doğal Bileşikler Neler?

Parkinson hastalığına yönelik umut vadeden araştırmalardan biri, doğal bileşiklerin nöroprotektif yani sinir koruyucu özelliklerini incelemek. Curcumin, resveratrol, ginkgo biloba ve yeşil çay polifenolleri gibi doğal bileşikler güçlü antioksidan, antienflamatuvar ve hücrelerin enerjisini üreten mitokondriyi koruyucu özelliklere sahiptir. Bu bileşikler, oksidatif stres ve nöroenflamasyon gibi Parkinson hastalığının gelişiminde rol oynayan hastalık yapıcı etkenleri engeller​. Örneğin curcumin, zerdeçal bitkisinden elde edilen bir bileşiktir ve reaktif oksijen türlerini yani oksijen içeren ve kolaylıkla tepkimeye giren molekülleri etkisiz hâle getirerek sinir hücrelerini korur. Aynı zamanda iltihaplanmayı azaltarak beyin hücrelerinin zarar görmesini engeller. Resveratrol ise üzüm ve çilek gibi meyvelerde bulunan bir polifenoldür ve mitokondriyi koruyarak enerji üretimini artırır. Ginkgo biloba ve yeşil çay polifenolleri ise hem antioksidan hem de nöroprotektif özelliklere sahiptir. Bu doğal bileşikler nörodejenerasyonu yani sinir hasarını yavaşlatır.

Nöroprotektif bileşiklerin etkinliğini ve güvenliğini belirlemek için çeşitli klinik çalışmalar yürütülüyor. Doğal bileşiklerin çoğu deneysel hayvan modellerinde başarılı sonuçlar vermiş olsa da insanlar üzerindeki etkilerini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor. Benzer şekilde yeni ilaçlar için de umut verici erken aşama klinik sonuçlar elde ediliyor. Fakat bu sonuçların uzun vadede hastalığın ilerlemesini nasıl etkilediğini belirlemek için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.

Sözlük:

Antienflamatuvar: Vücuttaki iltihabı ve ödemi azaltmaya yardımcı maddeler

Dopamin: Ödül olarak algıladığımız bir durumla karşılaştığımızda sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan ve beyinden salgılanan kimyasal bir madde

Nörodejeneratif Hastalık: Sinir hücrelerinin ileri seviyede işlevlerinin bozulması ve/veya ölümüyle sonuçlanan, tedavi edilemez ve zayıflatıcı durumlar

Polifenol: Meyve ve sebze gibi bitkisel gıdalarda doğal olarak bulunan, antioksidan özellikleri olan organik bileşikler

Kaynaklar:

• Yiğit, G. ve Arıcıoğlu, F., "Günümüz ve Gelecekte Parkinson Hastalığı için Farmakolojik Tedavi Yaklaşımları.”, MÜSBED, Cilt 5, Sayı 4, s. 265-273, 2015.
• Douglas MR., “Gene therapy for Parkinson's disease: state-of-the-art treatments for neurodegenerative disease.”, Expert Rev Neurother, Cilt 13, Sayı 6, s. 695-705, 2013.
• Elsworth, J. D., “Parkinson’s disease treatment: Past, present, and future.” Parkinson’s Disease Journal, Cilt 127, Sayı 5, s.785-791, 2020.
• Francardo, V. ve ark., “Neuroprotection and neurorestoration as experimental therapeutics for Parkinson's disease.” Journal of Parkinson’s Research, Cilt 298, s. 137-147, 2017.

Yazar Hakkında:

Deniz Güler

Kabataş Erkek Lisesi