Abel Ödülü “Matematiğin Büyük Birleşik Kuramı”nın Sahibine
Matematikçilere verilen en saygın ödüllerden biri olan Abel Ödülü’ne bu yıl, geniş bir yelpazede önemli uygulamaları olan şaşırtıcı bağlantılar keşfetmesinden ötürü Kanadalı matematikçi Robert Langlands layık görüldü.
Matematikçilere verilen en saygın ödüllerden biri olan Abel Ödülü’ne bu yıl, geniş bir yelpazede önemli uygulamaları olan şaşırtıcı bağlantılar keşfetmesinden ötürü Kanadalı matematikçi Robert Langlands layık görüldü.
Langlands’in “matematiğin büyük birleşik kuramı” olarak da nitelenen tahminleri, sayılar kuramı ve harmonik analiz alanları arasındaki bağlantıyı çok genel bir çerçeve içine oturtuyor. Langlands’in fikirleri o kadar kökten ve zengindi ki, sayılar kuramı ve harmonik analiz arasındaki iletişimi kurmak için önerdiği mekanizmalar, sonunda Langlands programı adı verilen büyük bir projeye dönüştü. Programa son elli yılın en iyi matematikçilerinden yüzlercesi dahil oldu. Modern matematikte başka hiçbir proje bu kadar geniş kapsamlı olmadı, bu kadar önemli sonuçlar ortaya koymadı ve bu kadar çok insanın katkısını içermedi.
Başka araştırmacılar programın kapsamını daha da genişleten pek çok çalışma yaptı. Hatta üç araştırmacı “büyük resmin” küçük parçalarını doğruladıkları için Fields Madalyası kazandı. Programın ortaya koyduğu bağlantıların kapsamı o kadar geniş ki bazen Langlands’in kendisini bile şaşırtıyor.
Langlands programı bir bakıma araştırmacıların matematik problemlerini bir alandan başka bir alana aktarabilmesini sağladı. Böylece örneğin bir alanda çözümsüz görünen bir problem diğer alanda çözülebiliyordu.
Robert P. Langlands 1936’da British Columbia’daki (Kanada) New Westminster’da doğdu. British Columbia Üniversitesi’nde 1957’de lisansını ve 1958’de yüksek lisansını tamamladıktan sonra 1960’da Yale Üniversitesi’nden doktorasını aldı. ODTÜ, Princeton ve Yale üniversitelerinde öğretim üyeliği yapan Langlands halen Princeton Üniversitesi’ndeki İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde, bir zamanlar Einstein’ın kullandığı bir ofiste profesörlük görevini sürdürüyor.
1967-1968’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde Cahit Arf ile ofis komşuluğu yapan Langlands Türkçe, Almanca ve Rusça biliyor. 2009’da Yıldız Teknik Üniversitesi’nde, 2011’de Galatasaray Üniversitesi’nde Türkçe dersler vermiştir.
