Kanada’daki Orman Yangını Sanılandan Daha Büyük Tehlikelere Sebep Olabilir
Orman yangını sonucu açığa çıkan duman, kentsel hava kirliliğinin neden olduğu gazlarla tepkimeye girerek zehirli gazlar oluşturabiliyor.
Marcus Millo / iStock
Geçtiğimiz günlerde Kanada’da mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklardan dolayı orman yangınları meydana geldi. Birçok bölgeyi olumsuz yönde etkileyen ve paniğe neden olan yangınların oluşturduğu duman ABD’nin kuzeydoğu eyaletlerine kadar ulaştı.
Bu olay, böylesi geniş bir alanı etkileyen yangın sonucu oluşan dumanın çevreye vereceği zararı daha yakından incelememizi sağladı.
Ozon üç oksijen atomunun birbirine bağlanmasıyla oluşan bir moleküldür. Ozon denilince aklımıza ilk olarak ozon tabakası gelse de ozon molekülleri atmosferin üst katmanlarında ve yere yakın seviyelerde bulunabilir.
Güneş’ten gelen morötesi dalga boyundaki ışığı soğurarak yeryüzündeki canlıları yüksek enerjili ışınların zararlı etkilerinden koruyan ozon tabakası, 15 km-30 km yükseklikte bulunur ve atmosferin stratosfer tabakasında yer alır. Atmosferin yerin yüzeyine yakın kısımlarında bulunan ozon ise insan sağlığına zararlıdır. Bu nedenle de yer seviyesi ozon kirliliği olarak adlandırılır.
Troposferik kirlilik olarak da bilinen yer seviyesi ozon kirliliği, atmosfere salınan azot oksit bileşikleri ve kolayca buharlaşabilen organik maddelerin güneş ışığının etkisiyle kimyasal tepkimeye girmesi sonucu oluşur. Uçucu organik maddeler çoğunlukla motorlu araçlardan ve sanayi tesislerinden atmosfere salınan maddelerdir.
Orman yangınları da ozon kirliliğine sebep olan bir diğer etkendir. Orman yangınları sonucu açığa çıkan dumanın sadece solunması zararlı değil. Aynı zamanda duman, havadaki kirliliğe sebep olan diğer gazlarla tepkimeye girerek yer seviyesi ozon kirliliği tehlikesi oluşturuyor.
Christopher Freeman / iStock
İklim değişikliği sebebiyle artan orman yangınlarının yol açtığı ozon kirliliği, canlı sağlığını da olumsuz yönde etkiliyor. Özellikle çocuklarda ve yaşlılarda öksürüğe, boğaz ağrısına ve nefes almada zorluğa neden olabiliyor. Ormanların kapladığı alanın azalmasına yol açarken, tarımsal ürünlerin verimini de düşürebiliyor.
Yer seviyesi ozon kirliliği birçok olumsuz duruma neden olsa da bunu engellemek ve etkilerini azaltmak yine bizim elimizde. Ormanların korunması, toplu taşıma araçlarının kullanılması ve enerji tasarrufu gibi yöntemlerle hava kirliliğini azaltabilir, alacağımız tedbirlerle daha yaşanılır bir çevre oluşturulmasına katkıda bulunabiliriz.
Kaynaklar:
