Satürn’ün Halkaları Kaç Yaşında?

Elen11/iStock

Satürn yaklaşık 4,5 milyar yıl yaşında. Gezegeni çevreleyen parlak halkaların ne zaman oluştuğu ise onlarca yıldır bilimsel tartışmalara konu oluyor. Kimilerine göre halkalar Satürn’ün kendisi kadar eski olabilir kimilerine göreyse halkalar görece çok daha yakın zamanlarda oluştu.

Dr. Sacha Kempf ve arkadaşlarının yakın zamanlarda yayımladıkları bir çalışma ise halkaların Satürn’ün kendisinden çok daha genç olduğu düşüncesini destekliyor.

Satürn’ün halkalarının Jüpiter’in, Uranüs’ün ve Neptün’ün halkalarına kıyasla çok daha parlak olmasının temel nedeni büyük oranda buzdan oluşmasıdır. Çok sayıda irili ufaklı buz parçasının üzerlerine düşen ışığın büyük bir kısmını yansıtması halkaların parlak görünmesine neden olur.

Buz parçalarının parlaklığının azalmasına sebep olan etkenlerden biriyse halkaların üzerine düşen tozlardır. Uzaydan gelen irili ufaklı toz parçaları buzların üzerini örterek solgunlaşmalarına neden olur. Daha temiz buz parçaları daha parlak, daha kirli buz parçaları ise daha solgundur.

2004-2017 yılları arasında Satürn’ün etrafında dolanan Cassini uzay aracı toz ölçümleri de yapmıştı. Dr. Kempf ve arkadaşlarının halkaların yaşı ile ilgili tahminleri de buz parçalarının üzerinde hangi hızla toz biriktiğiyle ilgili ölçümlere dayanıyor. Araştırmacılar buz parçacıklarının parlaklıklarını ölçerek üzerlerinde ne kadar toz biriktiğini hesaplamış ve Cassini’nin toz ölçümleriyle ilgili verilerden yararlanarak bu kadar tozun buz parçaları üzerinde birikmesinin ne kadar süreceğini hesaplamışlar. Sonuçlar Satürn’ün halkalarının en fazla 400 milyon yaşında olabileceğini gösteriyor.

Son çalışma aslında Satürn’ün yaşı ile ilgili tartışmalara nokta koymuyor. Bilimsel çalışmalar Satürn’ün atmosferine toz yağdığını gösteriyor. Bu tozların kaynaklarından biri de Satürn’ün halkaları olabilir. Eğer bugün bilinmeyen bir süreç halkaların temizlenmesini sağlıyorsa, halkaların yaşı Kempf ve arkadaşlarının tahmininden çok daha yüksek olabilir.