ODTÜ Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bilge Demirköz ile CERN üzerine hoş bir söyleşi yaptık.

Onlarca yıldır yapılan kuramsal ve deneysel çalışmalara rağmen proton ile ilgili hâlâ tam anlaşılamamış noktalar var. Bu yazıda protonun yapısı hakkında yakın zamanlarda yayımlanmış iki çalışmadan bahsedeceğiz.

Baryon grubu parçacıklar üç kuarktan oluşur. Uluslararası bir araştırma grubu, di-Omega olarak adlandırılan bir parçacığın doğada var olabileceğini ileri sürdü. Baryon türü iki omega parçacığının bir araya gelmesiyle oluşan di-Omegaların Avrupa ve Japonya’daki parçacık hızlandırıcılarda üretilebileceği düşünülüyor.

İngiliz fizikçi Stephen Hawking 76 yaşında hayatını kaybetti. Cambridge Üniversitesi’nden yapılan açıklamada kuramsal fizikçinin 14 Mart Çarşamba gününün ilk saatlerinde Cambridge’deki evinde hayata gözlerini yumduğu belirtildi.

CERN'de yapılan deneyler sırasında özellikleri Higgs bozonuna benzeyen bir parçacığın gözlemlenmesinden sonra bu parçacığın var olduğunu öne süren araştırmacılardan ikisi Nobel Fizik Ödülü’yle onurlandırıldı.

Nükleer silah denemeleri yeraltında, atmosferde ve suyun altında gerçekleştirilebilir. İlk nükleer bomba denemesi 16 Temmuz 1945’te patlatılan 20 kilotonluk (20.000 tonluk TNT’ye eşdeğer) Trinity isimli atom bombasıydı.

Freiburg Üniversitesi’nde çalışan bir grup araştırmacı Higgs parçacığının kuarklara bozunumuyla ilgili güçlü kanıtlara ulaştıklarını açıkladı.

Bulut Odası, yüklü parçacıkların izlerini görünür hale getiren bir aygıttır. Bu deney radyasyondan kaynaklanan parçacıkların gözlemlenmesine dayanan ve öğrencilerin atomaltı parçacıklarla ilgili temel bilgilerinin artırılmasına yönelik yapılan, ayrıca atomaltı parçacıklar hakkında fikir sahibi olmamıza olanak sağlayan bir deneydir.

• Amacı: Kozmik parçacıkların bulut odası adlı algıçta bıraktıkları izleri gözlemlemek ve parçacık algıçları hakkında bilgi sahibi olmak.
• Hedef Kitle Yaş Grubu: Lise (15-18 yaş)
• Etkinliğin Konusu: Bulut Odası algıcının her bir öğrenci grubu tarafından kurulup, algıcın çalışma prensibinin anlaşılması ve gözlemlenen parçacıkların türlerinin tespiti.
• Etkinliğin Süresi: 90 dakika (Buradaki süre deneyin tüm hazırlıkları için verilmiştir. Deney düzenek ve malzemeleri hazır olduğu taktirde bir ders saatinde çok rahat yapılabilmektedir.)

Evrendeki dört temel kuvvetten kütleçekim kuvveti ve elektromanyetik kuvvet günlük hayatımızı etkileyen tanıdık kavramlar. Güçlü nükleer kuvvet ve zayıf nükleer kuvvet ise atom çekirdeği ve daha küçük ölçeklerde gözlenen, günlük hayatta etkisini doğrudan fark edemeyeceğimiz kuvvetler.

Bir grup araştırmacı CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcı’dan (LHC) elde edilen verileri müziğe dönüştüren bir sistem geliştirdi.

Evrenin büyük ölçüde kuarklardan ve gluonlardan oluştuğu bu dönemdeki yapısını daha iyi anlamaya çalışan araştırmacılar yakın zamanlarda CERN’de çeşitli deneyler yaptı. Sonuçlar, kuark-gluon plazmasının  özelliklerinin hidrodinamik yasalarıyla uyumlu olduğunu gösteriyor.

Parçacıklar ile yapılan çift yarık deneyleri doğayı kavrayışımızda çok büyük değişikliklere sebep oldu.

Doğada iki tür elektrik yükü vardır. Bu yüklerin zıt işaretli olduğu söylenir ve artı (+), eksi (-) ya da pozitif, negatif olarak adlandırılırlar. 

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nde (CERN) yer alan dünyanın en büyük parçacık çarpıştırıcısıdır.

Parçacık fiziğinde, temel parçacıklar noktasal olarak ele alınır. Bunun anlamı temel parçacıkların herhangi bir hacmi, alanı ya da uzunluğu olmadığıdır.

Öncelikle Heisenberg belirsizlik ilkesinin ne anlama geldiğine bir göz atalım.

Antimadde parçacıkları hakkında bugün hâlâ cevaplanmayı bekleyen pek çok soru var.

Maddenin yapı taşları olan atomlar, proton ve nötronlar içeren bir çekirdekten ve bu çekirdeğin etrafında dönen elektronlardan oluşur.

Atom çekirdekleri, proton ve nötronlardan oluşur. Kuark olarak adlandırılan temel parçacıkların bir araya gelmesiyle oluşan bu yapı taşları, baryon olarak adlandırılan parçacık ailesinin üyeleridir.

Türkiye'nin Mayıs ayında Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’yle (CERN) imzaladığı ortaklık anlaşması 22 Ocak 2015 tarihinde TBMM tarafından kabul edildi.

Yakın zamanlarda CERN'de yapılan bazı deneyler sırasında standart model tarafından varlıkları tahmin edilen, fakat daha önce gözlemlenememiş iki parçacık keşfedildi.

Gözlemlediğimiz evrenin neredeyse tamamı normal maddeden oluşuyor. Antimadde miktarı ise madde miktarından çok daha az.

Yale Üniversitesi’nden araştırmacılar, SrF moleküllerini 0,0025 Kelvin sıcaklığa soğutmayı başardı.