Kuzey Yarım Küre’de geceler uzadıkça amatör gökbilimciler için yılın en verimli dönemlerinden biri başlıyor. Soğuyan havalar, bulutların dağıldığı gecelerde çok daha berrak bir gökyüzü sunuyor. 21 Aralık’ta başlayan astronomik kış, az ama uzun ve kaliteli gözlem fırsatlarının da habercisi.

Yıldızlararası boşluktan gelen cisimler, Güneş Sistemi’miz hakkında bildiklerimizi sınayan ve derinleştiren nadir fırsatlar sunar. 3I/ATLAS da bu keşif yolculuğunun en yeni ve en dikkat çekici örneklerinden biri. Bu yazıda, daha önce paylaştığımız bilgiler ışığında ATLAS’a ilişkin son gözlemleri ve yeni bulguları aktarıyoruz.

Bir fotoğraf karesine neleri sığdırabilirsiniz? Anıları, aileleri, dostlukları… 

Sonbaharın tüm renkleriyle kendini gösterdiği bu günlerde, kimi zaman açık kimi zaman kapalı olsa da gökyüzü de kendi meraklılarını peşinden sürüklemeye devam ediyor. Yaz mevsimi gece başında “Ben artık gidiyorum!” derken sonbaharın sakin yüzü yavaş yavaş gökyüzüne hâkim oluyor. Bu değişimi izleyenler, gözlem planlarını da bu kozmik döngüye göre yapıyor.

Bugünlerde Kuzey Yarım Küre gökyüzü, aynı anda parlak iki kuyruklu yıldıza ev sahipliği yapıyor: Lemmon (C/2025 A6) ve Swan (C/2025 R2). Her iki kuyruklu yıldız da gözlem için en uygun dönemde.

Bir avuç su, evrenden çok daha yoğundur.

Güneş sisteminde sekiz ana gezegenin yanı sıra çok sayıda gök cismi bulunur. Bunlar arasında gezegenlerle kimi ortak özellikleri olsa da tam anlamıyla “gezegen” sayılmayan cüce gezegenler özellikle dikkat çeker. Küçük boyutlarına rağmen hem yapısal hem de dinamik özellikleriyle Güneş sisteminin geçmişine dair ipuçları sunan bu cisimler, günümüz astronomisinin ilgi gören çalışma alanlarından biridir.

Ekim ayında gökyüzü bizlere bir kuyruklu yıldız, bir göktaşı yağmuru ve 2025 yılının ilk Süperay’ını aynı ay içinde izleme fırsatı sunuyor.

Kuiper Kuşağı’ndaki cüce gezegen Quaoar’ın yeni bir uydusu daha keşfedildi. Richard Nolthenius ve arkadaşları tarafından yapılan keşifle ilgili makale Research Notes of AAS’de yayımlandı.

Bugüne kadar geliştirilen en büyük dijital kameraya sahip gözlemevi bilimsel çalışmalara başladı. Adını galaksilerin dönme hızlarına dair yaptığı gözlemlerle karanlık maddenin varlığını ortaya koyan öncü gökbilimci Vera C. Rubin’den alan gözlemevi, Şili’deki Atacama Çölü’nde yer alıyor. Gözlemevi önümüzdeki on yıl boyunca 3,2 gigapiksel çözünürlüğündeki kamerasıyla güney yarı küre gökyüzünü sistematik biçimde tarayacak.

Bilim insanları ile dünyanın her yerinden gönüllülerin iş birliği yaparak çeşitli bilimsel araştırmalara katkı sağladığı en büyük vatandaş bilimi ağı olan Zooniverse ve Mars’ın güney kutup bölgesinde gözlemlenen yüzey şekillerini incelemek için başlatılan Planet Four projesi ile tanışalım.

Uzay araştırmalarının hız kazanmasıyla Dünya yörüngesi her geçen gün daha da kalabalıklaşıyor. Görevini tamamlamış uydular, çeşitli roket parçaları ve diğer atıklar uzay çöpü olarak Dünya yörüngesinde başıboş dolaşıyor. Bu görünmeyen tehlike hem aktif uydular hem de gelecekteki uzay görevleri için ciddi riskler oluşturuyor.

Eylül ayında astronomik sonbaharın başlangıcıyla birlikte tam Ay tutulması, gezegen buluşmaları ve parlak yıldızlar sizleri bekliyor.

Çin’in 2028 yılında gerçekleştirmeyi planladığı Chang’e 8 misyonun hedefi, Güneş’in hiçbir zaman tamamen batmadığı, kalıcı gölgelerin bulunduğu ve büyük olasılıkla buz barındıran Ay’ın Güney Kutbu olacak. Türkiye de bu misyona CHERI adı verilen iki adet mikro gezginle katılacak.

Bugünlerde Güneş sistemi, yıldızlararası ortamdan gelen bir ziyaretçiyi ağırlıyor. Ziyaretçideki bazı gariplikler bu cismin bir uzaylı yapımı olabileceği konusunu gündeme getirmişse de Güneş’e yaklaşmasıyla sırları çözülmeye başlandı. Ziyaretçinin büyük olasılıkla farklı bir kuyruklu yıldız olduğu tahmin ediliyor. 3I/ATLAS adı verilen bu cisim, bilim insanlarının bugüne kadar keşfettiği en yaşlı kuyruklu yıldız olabilir.

James Webb Uzay Teleskobu (JWUT) ile yapılan gözlemler sonucunda Uranüs’ün bilinen uydu sayısı 29’a çıktı. S/2025 U1 adı verilen bu yeni uydunun keşfi, JWUT'nun gelişmiş gözlem kapasitesini bir kez daha ortaya koyuyor.

Kütleçekim dalgaları aracılığıyla bugüne kadar gözlemlenen en büyük kütleli karadelik birleşmesi tespit edildi. GW231123 adı verilen bu birleşme, yaklaşık 225 Güneş kütlesine sahip bir karadeliğin oluşumuna yol açtı. Daha önceki rekor, 142 Güneş kütlesi büyüklüğündeki bir birleşmeyle kırılmıştı. Bu tür keşifler, karadeliklerin evrende nasıl büyüdüğüne ilişkin önemli ipuçları sunuyor.

Dünyamızın üçte ikisini kaplayan okyanusların derinlikleriyle ilgili bilgilerimiz hâlâ çok sınırlı. Peki bu karanlık ve ulaşılması güç bölgelerin uzaydan gözlemlenebildiğini biliyor muydunuz?

Güneş’in 36 milyar katı kütleye sahip bir kara delik keşfedildi.

Bu ay, bir gökyüzü etkinliğine katılmayı ya da en azından gökyüzünü çıplak gözle karanlık bir yerden izlemeyi unutmayın!

NASA 2024 yılında okyanusları ve atmosferi gözlemlemek için uzaya PACE isimli bir uydu gönderdi. Bu uydu okyanusun içindeki minik fitoplanktonları görebiliyor ve bulutların yanı sıra atmosferdeki tozları, dumanları ve aerosolleri analiz edebiliyor.

James Webb Uzay Tesleskobu, şu ana kadarki en uzak galaksiyi keşfetti. Bu keşif ile teleskop kendi en uzak gözlem rekorunu kırdı.

Temmuz ayı yaz gökyüzünde, gözlemler için renkli bir sahne bizleri bekliyor.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 3 Temmuz Perşembe günü İstanbul’dayız! Saat 16.00-17.00 arasında Rami Kütüphanesi D-Blok 173 nolu Seminer Salonu'nda, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Faruk Soydugan ile keyifli bir söyleşi bizleri bekliyor.

Bilim insanları Bennu asteroidinden getirilen örneklerde karbon, nitrojen ve amonyak gibi bazı organik bileşiklerin bulunduğunu belirledi. 

Ay'a gitmek, sadece bilimsel keşifler için değil, aynı zamanda yeni enerji kaynaklarının araştırılması ve sürdürülebilir teknolojilerin geliştirilmesi açısından da büyük önem taşıyor. Geleceğin uzay misyonları için önemli bir basamak olan Ay, hem bilimsel hem de teknolojik kazanımlar açısından benzersiz fırsatlar sunuyor.

Amatör gökbilimciler için gecelerin gözlemlerle şenleneceği tarihler yaklaşıyor. Bahar mevsiminde yaşanan dönüşümün ardından açık ve yıldızlı gece sayısının arttığı, hava koşullarının uzun süreli gözlem yapmaya elverişli olacağı günler başlıyor. Bu aylarda yaklaşık 6-7 saatlik gözlem yapma fırsatı olabiliyor. Gözlem için ışık kirliliğinden uzak, yerleşim yerleri dışındaki bölgeler çok daha zengin bir gökyüzü görüntüsü sunuyor.

NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi, uzaydaki bir gök cisminin hem X-ışınları hem de radyo dalgaları yaydığını keşfetti.

Büyük Patlama’dan sadece 300 milyon yıl sonra oluştuğu tahmin edilen ve şu ana kadar gözlemlenen en uzak galaksi olan JADES-GS-z14-0’ın oksijen açısından zengin olduğu keşfedildi.

Elli üç yıl önce fırlatılan Sovyet uzay aracı Kosmos-482’nin kontrolsüz bir şekilde Dünya atmosferine girerek 10 Mayıs 2025 günü okyanusa düştüğü bildirildi.