Temmuz ayı yaz gökyüzünde, gözlemler için renkli bir sahne bizleri bekliyor.

Amatör gökbilimciler için gecelerin gözlemlerle şenleneceği tarihler yaklaşıyor. Bahar mevsiminde yaşanan dönüşümün ardından açık ve yıldızlı gece sayısının arttığı, hava koşullarının uzun süreli gözlem yapmaya elverişli olacağı günler başlıyor. Bu aylarda yaklaşık 6-7 saatlik gözlem yapma fırsatı olabiliyor. Gözlem için ışık kirliliğinden uzak, yerleşim yerleri dışındaki bölgeler çok daha zengin bir gökyüzü görüntüsü sunuyor.

Bugün güneş battıktan sonra batı ufkunun üzerinde Ay’ın hilal evresindeki ilk günlerine şahit olabiliriz.

Kış aylarının sonuna yaklaşırken her ne kadar bulutsuz ve açık gece sayısı az olsa da soğuk havanın etkisiyle gökyüzü daha berrak oluyor ve gözlem için güzel fırsatlar sunuyor.

Yılın en önemli gök taşı yağmurlarından biri olan Quadrantid (Dörtlük) gök taşı yağmuru, 3 Ocak’ta en yüksek etkinliğe ulaşıyor.

5 Ekim akşamı Venüs ve hilal şeklindeki Ay, güneybatı yönünde, ufkun üzerinde birbirine yakın görülebiliyor.

22 Eylül'de sonbahar ekinoksu gerçekleşiyor. Astronomik olarak kuzey yarım kürede sonbaharın başlangıcı kabul edilen bu tarihte, aydınlanma çemberi (Güneş’in Dünya’da aydınlattığı bölge ile Dünya’nın karanlıkta kalan bölgesi arasındaki hat) kutuplardan geçer.

Gaz ve toz bakımından zengin, sarmal gök ada Penguen ile daha yaşlı yıldızlarla dolu ve kompakt görünümlü eliptik gök ada Yumurta’nın etkileşimi, James Webb Uzay Teleskobu’nun (JWUT) hayranlık uyandıran görüntülerine yansıdı.

Temmuz ayının ortasından ağustos ayının sonuna kadar etkinliğini devam ettiren Delta Aquariid gök taşı yağmuru, 30 Temmuz gecesi en yüksek etkinliğe ulaşıyor.

28 Haziran akşamı Merkür ve İkizler Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Polluks’u batı-kuzeybatı yönünde, ufkun üzerinde birbirine yakın görebilirsiniz.

6 Mayıs’ta birbirine yakın görünecek Merkür ve Ay'ı gün doğumundan önce doğu yönünde, ufkun hemen üzerinde görmeyi deneyebilirsiniz.

1 Nisan akşamı Merkür’ü batı yönündeki ufkun hemen üzerinde, Jüpiter’in batısında, yüksek ve ufku açık bir yerde gözlem yapmak kaydıyla görebilirsiniz.

Merkür, Venüs ve Mars şubat ayının başında gün doğumundan önce gökyüzünde. Güneş sisteminin iki gaz devi Jüpiter ve Satürn’ü ise Güneş’in batışından sonra gökyüzünde görebilirsiniz.

Aşağıdaki illüstrasyonda uzayın derinlerinden gelerek ABD’nin Utah eyaletinde kurulan Telescope Array isimli dedektör sistemine çarpan kozmik ışınlar görülüyor.

MACS0416 isimli gök ada kümesinin bu fotoğrafı, James Webb ve Hubble uzay teleskoplarının elde ettiği verilerin birleştirilmesi ile oluşturuldu.

NASA’ya ait Chandra X Işını Gözlemevi’nin çektiği bu fotoğrafta yer alan ve şekli bir ele benzeyen yapı, bir pulsarın etrafındaki toz ve gazı şekillendirmesi sonucu oluştu.

Fotoğraftaki devasa bir baloncuğa benzeyen yapı Sharpless 2-308 isimli bulutsu. Bulutsunun şekli yunus kafasına benzediğinden Yunus Kafası Bulutsusu olarak da biliniyor.

Landsat 9 uydusu tarafından 3 Ağustos 2023’te çekilen bu fotoğrafı inceleyen bilim insanları, Grönland’daki fiyortlardan birinde iç içe geçmiş yay şeklinde iki yapı fark etti. Bu yapıların neden oluştuğu ise tam olarak bilinmiyor.

Ağustos ayında Merkür ve Mars Güneş’in batışından hemen sonra gökyüzünde kısa süre görülebilirken, Satürn ve Jüpiter ilerleyen saatlerde ufkun üzerinden doğuyor ve bütün gece gökyüzünde kalıyor. Ağustos ayının ortasında Güneş ile Dünya’nın arasından geçen Venüs ise ayın son haftasında gün doğumundan önce gökyüzünde tekrar ortaya çıkıyor.

Bilimsel çalışmalara göre Mars ile Jüpiter arasında bir “süper dünya” olsaydı Dünya yaşama elverişsiz hâle gelebilirdi.

Nasıl oluştuğu yaygın olarak kabul gören gezegen oluşum kuramlarıyla açıklanamayan bir gezegen keşfedildi.

Kasım ayında gökyüzündeki en parlak gezegen Jüpiter. 8 Kasım’da tam Ay tutulması gerçekleşiyor ancak tutulma ülkemizden izlenemiyor. 18 Kasım’da ise Aslan gök taşı yağmuru en yüksek etkinliğe ulaşıyor.

Yeryüzündeki teleskoplarla yapılan gözlemlerin kalitesi, teleskopların bulunduğu ortam koşullarına göre değişir. Bu durum, teleskopların kurulacağı bölgelerin özenle seçilmesini gerektirir.

9-12 Haziran tarihleri arasında düzenlenecek 2022 Uluslararası Diyarbakır Zerzevan Gökyüzü Gözlem Etkinliği için son başvuru tarihi 15 Nisan.

2-4 Eylül tarihlerinde Diyarbakır Zerzevan’da Bilim Genç etkinliklerinin de yer aldığı Uluslararası Gökyüzü Gözlem Etkinliği gerçekleştirildi.