Bilim insanları ile dünyanın her yerinden gönüllülerin iş birliği yaparak çeşitli bilimsel araştırmalara katkı sağladığı en büyük vatandaş bilimi ağı olan Zooniverse ve Mars’ın güney kutup bölgesinde gözlemlenen yüzey şekillerini incelemek için başlatılan Planet Four projesi ile tanışalım.

Bir video paylaşım platformunda karşılaştığın o hip-hop parçası acaba bir insan tarafından mı bestelendi? Belki de cevap “hayır”dır. Çünkü sahnede yeni bir oyuncu var: yapay zekâ!

Gezegenimizin sıcaklığı giderek artıyor ve bu sadece hava durumu bültenlerinde gördüğümüz birkaç derecelik artışlardan ibaret değil. Son yıllarda tanık olduğumuz sıcak hava dalgaları, kuraklıklar, aşırı iklim olayları ve dahası… Peki, bunlara ne sebep oluyor?

Son yıllarda kullanımı oldukça artan ChatGPT ve benzeri yapay zekâ destekli sohbet robotları, psikoterapistlerin yerini almaya hazırlanıyor gibi görünüyor. Peki, bu alternatif gerçekten terapistlerin ve terapinin yerini tutabilir mi?

Uzay araştırmalarının hız kazanmasıyla Dünya yörüngesi her geçen gün daha da kalabalıklaşıyor. Görevini tamamlamış uydular, çeşitli roket parçaları ve diğer atıklar uzay çöpü olarak Dünya yörüngesinde başıboş dolaşıyor. Bu görünmeyen tehlike hem aktif uydular hem de gelecekteki uzay görevleri için ciddi riskler oluşturuyor.

HTML, web sayfalarının temel yapısını oluşturmak için kullanılan bir işaretleme dilidir.

Artan dünya nüfusunu besleyebilmek için 2050 yılına kadar insanlık tarihinin başından bu yana ürettiğimizden daha fazla tarımsal ürün üretmemiz gerekecek. Bu devasa ihtiyacın karşılanmasında yapay zekâ teknolojileri önemli bir rol oynayacak. Üretkenliği artıran, kaynakları verimli kullanmamızı sağlayan bu teknolojiler, tarım sektöründe giderek daha yaygın hâle geliyor.   

TÜBİTAK’ın dijital popüler bilim yayını Bilim Genç, sayfalarını içerik üreticilerine açıyor.

Kâğıt katlama ve kesme sanatı olan kirigami, yalnızca görsel estetiğe yönelik bir uğraş değil, geometri, simetri ve mekânsal düşünme gibi matematiksel kavramlarla doğrudan ilişkili bir tekniktir.

Mobil cihaz kullanımında sonsuz kaydırma, sayfa sonları gibi alışıldık durma noktaları olmaksızın, kullanıcıların parmaklarını yukarıdan aşağıya doğru kaydırarak metin, video, haber veya diğer içeriklerin arka arkaya görüntülemesini sağlayan bir tasarım özelliğidir. Bu özelliğin kullanımı, zamanın nasıl geçtiğinin fark edilememesine ve kullanıcıların dijital platformlarda uzun süre zaman geçirmesine yol açabiliyor.

Yapay zekâ (YZ) hayatımızın bir parçası hâline geldi. Günümüzde sosyal medyadan dijital asistanlara kadar birçok alanda YZ sistemleriyle karşılaşıyoruz. Peki bu hızlı dönüşüme ne kadar hazırız?  Yapay zekâyı sadece kullanmak yeterli mi?

Son yıllarda yapılan araştırmalar, vücudumuzdaki farklı sistemlerin düşündüğümüzden çok daha sıkı bir şekilde birbirine bağlı olduğunu gösteriyor. Bu bağlantıların en ilginç olanlarından biri de bağırsaklarımızda yaşayan bakteriler ile göz sağlığımız arasındaki ilişki.

Hayal bile edilemeyen hızlarda işlem yapabilen kuantum bilgisayarlar, diğer yandan mevcut şifreleme sistemlerini tehdit edebilecek bir potansiyel taşıyor. Peki bu teknoloji için gerçekten hazır mıyız?

Kulak çınlaması herhangi bir dış etki olmaksızın duyulan seslerdir.

Satranç köşesinde bu ay Temmuz 2025 probleminin çözümüne ve Eylül 2025 problemine yer veriyoruz.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Eylül 2025 sorusu yayınlandı.

Çin’in 2028 yılında gerçekleştirmeyi planladığı Chang’e 8 misyonun hedefi, Güneş’in hiçbir zaman tamamen batmadığı, kalıcı gölgelerin bulunduğu ve büyük olasılıkla buz barındıran Ay’ın Güney Kutbu olacak. Türkiye de bu misyona CHERI adı verilen iki adet mikro gezginle katılacak.

Almanya’daki Bonn Üniversitesi’nden araştırmacılar bazı balıkların basit toplama ve çıkarmayı öğrenebildiğini duyurdu.

Yapay zekâ, insanlar gibi deneyimleyerek değil, büyük veri kümeleri üzerinden örüntüleri analiz ederek öğrenir.

İklim değişikliği denince pek çok kişinin aklına hemen “ozon tabakasının delinmesi” geliyor. Oysa asıl sorun, atmosfere salınan insan kaynaklı sera gazlarının ortalama sıcaklıkları normalin üstüne çıkarması.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Temmuz 2025 sorusunun  cevabı yayında.

Yapay zekâ; telefon uygulamalarından navigasyona, film önerilerinden sağlık taramalarına kadar pek çok alanda aktif olarak kullanılıyor.

Bilimsel adı Panthera leo olan aslanlar, Kedigiller (Felidae) familyasında yer alır. Çok güçlü çeneleri ve görkemli görünüşleriyle bu heybetli kedilere biraz daha yakından bakmaya ne dersiniz?

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 28 Ağustos Perşembe günü Ankara’dayız! Saat 19.30-20.30 arasında Liman Kitap Kahve’de, Kırıkkale Üniversitesi’nden Dr. Özgür Etişken ile atomun parçalanması ve yapısı üzerine keyifli ve düşündürücü bir söyleşi bizleri bekliyor.

Bugünlerde Güneş sistemi, yıldızlararası ortamdan gelen bir ziyaretçiyi ağırlıyor. Ziyaretçideki bazı gariplikler bu cismin bir uzaylı yapımı olabileceği konusunu gündeme getirmişse de Güneş’e yaklaşmasıyla sırları çözülmeye başlandı. Ziyaretçinin büyük olasılıkla farklı bir kuyruklu yıldız olduğu tahmin ediliyor. 3I/ATLAS adı verilen bu cisim, bilim insanlarının bugüne kadar keşfettiği en yaşlı kuyruklu yıldız olabilir.

Yüzyıllardır Japon çay seremonilerinin vazgeçilmez unsuru olan matcha, son yıllarda tüm dünyada sağlıklı yaşam trendlerinin gözdesi hâline geldi. Peki bu parlak yeşil toz gerçekten sağlığımıza fayda sağlıyor mu? Ne kadar güvenli? İşte bilmeniz gerekenler.

Günümüzde fosil yakıtların çevreye verdiği zarar ve enerji kaynaklarının tükenme tehlikesi, insanlığı alternatif enerji kaynaklarına yönlendirdi. Bu arayışta öne çıkan en temiz ve sürdürülebilir seçeneklerden biri hidrojen.

James Webb Uzay Teleskobu (JWUT) ile yapılan gözlemler sonucunda Uranüs’ün bilinen uydu sayısı 29’a çıktı. S/2025 U1 adı verilen bu yeni uydunun keşfi, JWUT'nun gelişmiş gözlem kapasitesini bir kez daha ortaya koyuyor.

Müzik eğitimi, genellikle nota okuma ve yazma becerisine dayalı olarak yürütülüyor. Oysa tarih boyunca birçok usta müzisyen, nota bilgisi olmadan enstrüman çalmayı ya da ezgiler üretmeyi başarmıştır. Bu durum, müzik yapmanın yalnızca yazılı sistemlere bağlı olmadığını, öğrenme biçimleri, kültürel çevre ve bilişsel yetilerle yakından ilişkili olduğunu gösteriyor. Peki nota bilmeden gerçekten müzik yapılabilir mi?

Kütleçekim dalgaları aracılığıyla bugüne kadar gözlemlenen en büyük kütleli karadelik birleşmesi tespit edildi. GW231123 adı verilen bu birleşme, yaklaşık 225 Güneş kütlesine sahip bir karadeliğin oluşumuna yol açtı. Daha önceki rekor, 142 Güneş kütlesi büyüklüğündeki bir birleşmeyle kırılmıştı. Bu tür keşifler, karadeliklerin evrende nasıl büyüdüğüne ilişkin önemli ipuçları sunuyor.

İnternette gördüğümüz içerikler gerçekten rastgele mi karşımıza çıkıyor? Aslında çoğu zaman algoritmalar ilgi alanlarımıza göre bilgi akışını şekillendiriyor ve bizi fark etmeden bir filtre balonunun içine hapsediyor.

Türkiye’nin yerli ve millî sosyal medya platformu NEXT Sosyal’i gelin birlikte tanıyalım.

Keneler sıradan bir eklembacaklı gibi görünse de bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına neden olabiliyor. Peki bu canlılar neden bu kadar tehlikeli?

Dünyamızın üçte ikisini kaplayan okyanusların derinlikleriyle ilgili bilgilerimiz hâlâ çok sınırlı. Peki bu karanlık ve ulaşılması güç bölgelerin uzaydan gözlemlenebildiğini biliyor muydunuz?

Sofranıza gelen domates, patates, biber gibi meyvelerin oluşmasında bitkilerinin tamamlaması gereken çok önemli bir süreç var: tozlaşma! Doğada bitkilerin birbirinden farklı pek çok tozlaşma yöntemi bulunuyor. Gelin bu yöntemlerden birini yakından inceleyelim!

Güneş’in 36 milyar katı kütleye sahip bir kara delik keşfedildi.

Kardelen bitkisi, kışın en soğuk zamanlarında çiçek açarak doğanın sert koşullarına meydan okur. Bembeyaz görünüşüyle çok narin bir çiçeği andırsa da aslında sert toprağı delip geçen, dondurucu soğuklara direnebilen dayanıklı bir bitkidir.

Otoyollar ve demiryolları gibi ulaşım ağlarının doğal yaşam alanlarını bölmesi, hem trafik kazalarına hem de ekosistemin bozulmasına yol açıyor. Bu soruna çözüm olarak geliştirilen ekolojik köprüler, yabani canlıların güvenli geçişini mümkün kılarak doğanın korunmasına ve insan güvenliğinin sağlanmasına katkı sağlıyor.

Özellikle sıcak yaz aylarında kötü ter kokusu birçok kişi için sorun olsa da bazı insanlar bu durumdan etkilenmez. Onlar terleseler bile neredeyse hiç koku yaymazlar. Bu durum özellikle Doğu Asya kökenli bireylerde yaygındır. Peki bu farklılığın nedeni nedir? Bu kişilerin ter bezleri farklı mı çalışıyor? Bilim insanları bu soruların yanıtını genetikte buldu.

Güneş aktiviteleri, özellikle manyetik fırtınalar yoluyla Dünya yörüngesindeki teknolojik sistemleri etkileyebilir, haberleşme altyapısında kesintilere neden olabilir ve uzay görevindeki astronotlar için sağlık riski oluşturabilir.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 31 Temmuz Perşembe günü İstanbul’dayız! Saat 16.00-17.00 arasında Fatih Belediyesi Neslişah Sultan Kültür ve Spor Merkezi-Fikir Atölyesi’nde, Sabancı Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ersin Göğüş ile insanlığın Mars’a yolculuğunu ele alacağız.

Plastikler, mutfaktan banyoya, kıyafetlerden kullandığımız eşyalara kadar hayatımızın her alanında yer alıyor. Peki plastik ürünlerin üzerinde yer alan üçgen içerisindeki sayıları hiç fark ettiniz mi? Bunların ne anlama geldiğini gelin birlikte öğrenelim.

NASA 2024 yılında okyanusları ve atmosferi gözlemlemek için uzaya PACE isimli bir uydu gönderdi. Bu uydu okyanusun içindeki minik fitoplanktonları görebiliyor ve bulutların yanı sıra atmosferdeki tozları, dumanları ve aerosolleri analiz edebiliyor.

Kristallerden virüslere kadar pek çok yapıda karşımıza çıkan, matematiksel düzeniyle büyüleyen düzgün çokyüzlüleri gelin birlikte tanıyalım.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 25 Temmuz Cuma günü Ankara’dayız! Saat 19.30-20.30 arasında Liman Kitap Kahve’de, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Bahar Kayıhan ile dijital dünyanın görünmeyen tehlikeleri üzerine keyifli ve düşündürücü bir söyleşi bizleri bekliyor.

Coğrafi işaretli ürünler, belirli bir bölgeyle özdeşleşmiş, o bölgenin doğasına, kültürüne ve üretim yöntemlerine bağlı olarak ün kazanmış ürünlerdir.

Albert Einstein’ın 1905 yılında geliştirdiği Özel Görelilik Kuramı’na göre zaman mutlak değildir. Farklı gözlemciler için farklı hızlarda akar. Eğer hareket hızınız ışık hızına (boşlukta saniyede yaklaşık 300.000 km) yaklaşırsa zaman sizin için daha yavaş akmaya başlar. Bu sadece teorik bir iddia değildir.

Tarımsal zararlı böceklerle mücadelede doğayı ve insan sağlığını gözeterek kullanılan yeni biyoteknolojik yöntemler, gıda güvenliğini sağlamada önemli bir rol üstleniyor.

ABD, New Jersey’de bir Cooper atmacası (Accipiter cooperii) şehir yaşamının sunduğu imkânları zekice kullanarak dikkat çekici bir avlanma stratejisi geliştirdi.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 22 Temmuz Salı günü Gaziantep’teyiz! Saat 14.00-15.00 arasında Havara Kitap Kafe’de, Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Çelebi Uluyol ile Yapay Zekâ’nın hayatımıza etkileri üzerine keyifli bir söyleşi bizleri bekliyor.

Turquerie, 18. yüzyılda Avrupa'da Türk/Osmanlı kültürüne artan ilgiyle merakın getirdiği ve egzotik Doğu imgesinin de etkisiyle şekillenen bir sanat ve kültür akımıdır. Terim, Fransızca "Turc" (Türk) kelimesinden türetilmiştir.

James Webb Uzay Tesleskobu, şu ana kadarki en uzak galaksiyi keşfetti. Bu keşif ile teleskop kendi en uzak gözlem rekorunu kırdı.

Satranç köşesinde bu ay Haziran 2025 probleminin çözümüne ve Temmuz 2025 problemine yer veriyoruz.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Temmuz 2025 sorusu yayınlandı.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Haziran 2025 sorusunun  cevabı yayında.