Deneyler köşesinin bu projesinde, Büyük Ayı Takımyıldızı’nın Kutup Yıldızı etrafındaki hareketinden yararlanarak zamanı ölçüyoruz. 

Doç. Dr. Selçuk Topal, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde Dünya’nın düz olmadığına dair kanıtları açıklıyor.

Doç. Dr. Selçuk Topal, Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde uzayzaman dalgalanmalarından bahsediyor. 

Tüm evrene dağılmış bir arka alan ışıması olduğunu ve bu ışımanın Büyük Patlama hipotezini destekleyen en önemli bulgulardan biri olduğunu biliyor muydunuz?

Sizce ışık hızına yakın hızlarla seyahat etme imkânımız olsaydı evrenin tamamını keşfedebilir miydik?

Bir grup gökbilimci bilinen en büyük kozmik patlamayı gözlemledi.

Antik Çağ’ın Yunan filozoflarından ünlü matematikçi Pisagor, “Tellerin kıpırtısında geometri vardır, küreler arasındaki boşlukların hesaplanmasında da müzik” demiştir.

Prof. Dr. Berahitdin Albayrak hocamız geçen yıl 13 Aralık’ta gerçekleşen tren kazası sonucu aramızdan ayrılalı tam bir yıl oldu. 

NASA araştırmacıları bildiğimiz takımyıldızlardan esinlendi ve Fermi Gama Işını Uzay Teleskobu’nun gama ışınlarını tespit ederek oluşturduğu gökyüzü haritasında yeni takımyıldızlar belirledi.

Yakın zamanlarda Avrupa Güney Gözlemevi’nde (ESO) kurulu Çok Büyük Teleskop’ta (VLT) bulunan X-shooter tayfçekeri yardımıyla elde edilen tayfları analiz eden araştırmacılar, yeni oluşmuş ağır bir elementi ilk kez gözlemsel olarak tespit etti.

Satürn hiç de fotoğrafta görüldüğü gibi sakin bir yer değil. Güneş Sistemi’nin bilinen en fazla uyduya sahip gezegeni olan Satürn’ün atmosferinde devasa fırtınalar gerçekleşiyor.

Kasım ayında nadir gerçekleşen bir gök olayına tanık olabilirsiniz. Merkür, 11 Kasım’da Güneş’in önünden geçiyor. Ancak unutmayın! Geçişi ister çıplak gözle, ister dürbünle, ister teleskopla gözlemleyin, mutlaka uygun bir güneş filtresi kullanmaya dikkat edin. Çünkü Güneş’e doğrudan bakmak gözünüzde kalıcı hasarlara neden olabilir.

Hawaii’deki Mauna Kea Dağı’ndaki Subaru Teleskobu’yla yapılan gözemler sonucunda Satürn’ün 20 yeni uydusu keşfedildi. Böylece Satürn’ün bilinen uydularının sayısı 82’ye çıktı.

Mars ekim ayının ortasından itibaren doğu ufkunun üzerinde tekrar ortaya çıkıyor.

NASA Space Apps Challenge’ın (NASA Uluslararası Uzay Uygulamaları Yarışması) Türkiye ayağı bu yıl Ankara, Elazığ ve Şanlıurfa’da düzenleniyor. Ankara’daki organizasyona 19-20 Ekim tarihlerinde ODTÜ Genç Girişimciler Topluluğu ev sahipliği yapıyor.

Bu yıl sekizincisi düzenlenen Breakthrough Ödülleri’nde temel fizik alanındaki ödülün sahibi ilk karadelik görüntüsünün elde edilmesi çalışmasını gerçekleştiren araştırmacılar oldu. Ödül kazanan araştırmacılar arasında Türk bilim insanı Prof. Dr. Feryal Özel de bulunuyor.

Yaz mevsiminin gökyüzündeki en önemli işaretlerinden biri Yaz Üçgeni.

Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusu olan RASAT, sekiz yıldır Dünya’nın çevresindeki yörüngesinde dolanarak görüntü almaya devam ediyor. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) mühendisleri tarafından tasarlanıp büyük ölçüde ülkemizde üretilen RASAT, 17 Ağustos 2011’de Rusya’daki Yasny Fırlatma Üssü’nden uzaya fırlatılmıştı.

Gezegenler yıldızların, uydular da gezegenlerin etrafında dolanır. Peki büyük uyduların küçük uydulara sahip olması da mümkün müdür? Eğer bu tür “altuydular” sadece etrafında dolandıkları uydunun kütleçekimi etkisinde hareket etseydi cevap kesinlikle evet olurdu. 

20 yıldır Dünya’nın çevresindeki yörüngesinde dolanan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) geçmişten günümüze birçok araştırmacı astronota ev sahipliği yapıyor. Çoğunlukla altı ay süren görevleri boyunca Dünya’dan uzakta kalan astronotlar, su ve hava gibi temel ihtiyaçlarını karşılamak için ISS’nin özel sistemlerinden yararlanıyor.

Şili’deki ALMA teleskoplarıyla gözlemler yapan bir grup gökbilimci, Dünya’ya yaklaşık 1500 ışık yılı mesafedeki genç bir yıldızın etrafında tuz molekülleri tespit etti.

Ay gökyüzü gözlemcilerine çıplak gözle gerçekleştirebilecekleri birçok gözlem imkânı sunuyor.

Rus-Alman ortaklığı ile inşa edilen Spektrum Röntgen Gama (SRG) Uzay Gözlemevi'nin, 12 Temmuz 2019'da Kazakistan'da bulunan Baykonur Uzay Üssünden Proton roketiyle fırlatılması planlanıyor. 

MESSENGER uzay aracının topladığı kütleçekim verilerini analiz eden araştırmacılar Merkür’ün büyük, katı bir iç çekirdeğe sahip olması gerektiği sonucuna vardılar.

Yaklaşık olarak her 6-7 yılda bir Jüpiter’in ekvator bölgesinin rengi beyazdan sarı-kahverengiye dönüyor.

Bu yıl 6 Mayıs’ta sabaha karşı en yüksek etkinliğe ulaşacak Eta Kova göktaşı yağmuru sırasında gökyüzünde saatte 60 göktaşı görülebilir.

Uzayda, 4,6 milyar yıl önce Güneş sisteminin içinde oluştuğu toz ve gaz bulutundan kalma kayaç ve metal parçaları bulunur.

Güneş benzeri yıldızlar, yakıtlarını tükettiklerinde patlayarak dış kabuklarını atar ve yıldızın etrafı gezegenimsi bulutsu adı verilen toz ve gaz bulutuyla çevrelenir. Geriye ise beyaz cüce olarak adlandırılan çekirdekleri kalır.

1610 yılında Galileo Galilei’nin Johannes Kepler'e gönderdiği mesaj tam olarak bu yazının başlığındaki gibiydi: “smaismrmilmepoetaleumibunenugttauiras”. Peki, Galileo bu mesajla ne anlatmak istiyordu?

Nisan ayında Mars’ın Boğa Takımyıldızı’ndaki ilgi çekici yolculuğuna tanık olabilirsiniz. Mars ayın ilk günlerinde Ülker Yıldız Kümesi’nin (Yedi Kız Kardeş olarak da bilinir) yakınlarında görülebilir.

Dünya’nın manyetik alanı, yeryüzünü Güneş’ten gelen zararlı ışınlardan koruyan bir kalkan görevi görür.

Göktaşı çarpmaları, gezegenlerin oluşumunda ve zamanla geçirdiği değişimlerde çok önemli rol oynar.

Mart ayı Kuzey Yarımküre’ye baharı getiriyor. Çünkü 20 Mart’ta gerçekleşecek ilkbahar ılımı (yani gece ve gündüz sürelerinin eşit olduğu tarih) Kuzey Yarımküre’de bahar mevsiminin başlangıcı olarak kabul edilir.

ABD Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi’nin (NASA) Mars’ın yüzeyinde yaklaşık on beş yıldır araştırmalar yapan Opportunity keşif aracının görevi sonlandı.

Ay’ın görünmeyen yüzüne inen ilk uzay aracı olan Chang’e-4 Ay’ın görünmeyen yüzünün bugüne kadar kaydedilen yüksek uzaysal çözünürlüklü ve en güncel görüntülerini Dünya’ya gönderiyor.

Dünya’ya 200 milyon ışık yılı uzaklıktaki Herkül Takımyıldızı’nda AT2018cow adı verilen bir gökcismi hızla parlaklaştıktan sonra kısa süre içinde sönükleşmişti. Uluslararası bir araştırma grubu bu olayın bir karadelik ya da bir nötron yıldızı gibi yoğun bir gökcisminin doğumu olduğunu ileri sürdü.

Bilim Genç sesli yayınının yeni bölümünde Dr. Öğr. Üyesi Emre Sermutlu, Kepler’in üçüncü yasasını yapay uyduların ve Ay’ın yörünge yarıçapları ve yörüngelerinde dolanma süreleri arasındaki ilişki üzerinden açıklıyor.

Voyager 2, 5 Kasım’da yıldızlararası uzaya girdi. Şu an Dünya’ya yaklaşık 18 milyar kilometre uzaklıkta olan uzay aracının gönderdiği veriler, Voyager 2’nin güneşkürenin dışına çıktığını gösteriyor. Daha önce Voyager 1 de 2012 yılında uzayın başka bir bölgesinde güneşkürenin dışına çıkmıştı.

NASA’ya ait Yeni Ufuklar uzay aracı Kuiper Kuşağı’ndaki bir gökcisminin yaklaşık 28.000 kilometre yakınından geçti. Dünya’ya ulaşan ilk görüntülerde Ultima Thule adı verilen gökcisminin birbirine kaynaşmış iki küreden oluştuğu görülüyor. 

Bir grup gökbilimci bugüne kadar Güneş Sistemi’nde gözlemlenmiş en uzak gökcismini keşfetti. 

Ocak ayı iki tutulma olayına ev sahipliği yapıyor. 6 Ocak’ta parçalı Güneş tutulması gerçekleşecek. Tutulma sırasında Ay, Güneş’in yaklaşık %70’ini örtecek. Kuzeydoğu Asya’dan ve Kuzey Pasifik’ten gözlemlenebilecek tutulma Türkiye’den görülemeyecek.

Çin, geçtiğimiz cumartesi günü Ay’a uzay aracı gönderdi. Çin mitolojisindeki Ay tanrıçasının adı verilen Chang’e-4 uzay aracının yeni yıl civarında Ay’ın Dünya’dan görünmeyen yüzüne inmesi planlanıyor.

NASA’ya ait InSight uzay aracı 5 Mayıs’ta Mars’a gönderilmişti. Yaklaşık yedi ay süren 460 milyon kilometrelik uzun bir yolculuktan sonra uzay aracı Mars’a ulaştı ve 26 Kasım’da gezegenin yüzeyine indi.

Avcı (Orion) Takımyıldızı kış mevsiminin gelişinin habercisi olarak kabul edilir.

Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) 20. yaş gününü kutluyor. ISS’yi oluşturan ilk modül olan Zarya, 20 Kasım 1998’de fırlatılmış ve Dünya’nın çevresindeki yörüngesine yerleşmişti.

Gezegenler genç yıldızların etrafında dönen gaz ve toz bulutlarının içinde doğar. Bir araya gelen toz zerreleri giderek büyür; çakıl taşı, kaya ve dağ büyüklüğünde parçalar oluştururlar. 

Boğa Takımyıldızı’ndaki Ülker (Pleiades) ve Boğa (Hyades) yıldız kümeleri kasım ayında Güneş’in batışından sonra doğu ufkunun üzerinden yükseliyor.

2007-2017 yılları arasında on civarında hızlı radyo dalgası patlaması gözlemlenmişti. Batı Avustralya’daki bir grup araştırmacıysa CSIRO Radyo Teleskobu’nu kullanarak sadece son bir yıl içinde yirmi yeni patlama tespit etti.

Güneş Sistemi’ndeki dev gezegenlerin arasında dolaşan çok sayıda büyük gökcismi vardır. Centaur’lar olarak adlandırılan bu gökcisimleri sıklıkla olmasa da zaman zaman Güneş Sistemi’nin içlerine doğru yönelir.

Columbia Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı ötegezegen keşfetmek için yaptıkları çalışmalar sırasında Kepler-1625b gezegeninin etrafında dolanan bir uydu keşfetti.

Hayabusa 2 uzay aracından ayrılan iki keşif aracının Ryugu asteroidinin yüzeyinden çektiği ilk fotoğraflar Dünya’ya ulaştı.

İnsanlığın evreni anlama çabası da gökyüzünün kendisi kadar muhteşem değil mi? Üst üste konulan tuğlalarla yavaş yavaş yükselen bir yapı gibi kuşaklar boyunca oluşturulan bilgi birikimine hayran olmamak elde mi?

Oort Bulutu’nun iç sınırı ile dış sınırı arasındaki mesafe o kadar büyüktür ki NASA’nın günde 1,5 milyon kilometre kateden uzay aracı Voyager 1’in bu hızla Oort Bulutu’na ulaşması yaklaşık 1300 yılı, Oort Bulutu’ndan çıkması ise 30.000 yılı bulabilir.

Siz de yaz mevsiminden kışa geçtiğimiz bu günlerde gökyüzündeki değişimi takip edebilirsiniz.

Ekinoks olayı yılda iki kez gerçekleşir. İlkbahar ekinoksu (ilkbahar ılımı olarak da isimlendirilir) Kuzey Yarımküre’de ilkbaharın, sonbahar ekinoksu (sonbahar ılımı olarak da isimlendirilir) ise sonbaharın ilk günü olarak kabul edilir.

Ay ve Boğa Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Aldebaran 2 Eylül’ü 3 Eylül’e bağlayan gece birbirine çok yakın görünecek.

NASA, Güneş’i incelemek amacıyla yeni bir sondayı 12 Ağustos'ta uzaya gönderdi. Sondanın görevini başarıyla yerine getirebilmesi için aşırı yüksek sıcaklıklarla baş etmesi gerekecek.

Max Planck Gökbilim Enstitüsü’nde çalışan bir grup araştırmacı, bilimsel yazında PDS 70 olarak adlandırılan genç bir yıldızın etrafında dolanan, yeni doğmuş bir gezegeni görüntülemeyi başardı.

Ağustos ayında dört gezegen -Mars, Satürn, Jüpiter ve Venüs- Güneş’in batışından sonra doğudan batıya doğru sıralanmış halde gökyüzünde olacak.

Kızıl Gezegen Mars, 31 Temmuz’da 15 yıl aradan sonra Dünya’ya en yakın konumda olacak.

21 Haziran yaz gündönümü yani gündüz süresinin en uzun, gece süresinin en kısa olduğu zaman.

NASA, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) kuantum fiziği deneylerinin yapılacağı bir Soğuk Atom Laboratuvarı kurmaya hazırlanıyor. Laboratuvar, kurulumu tamamlandığında evrenin bilinen en soğuk yeri olacak.

Gökbilime biraz da olsa ilgi duyuyorsanız sizin de gökyüzünde ilk bakışta fark ettiğiniz yıldızların oluşturduğu şekiller vardır. Gözlem yaptıkça gökyüzündeki daha fazla şekil ve bu şekilleri oluşturan gökcisimleri hakkında bilgi sahibi olursunuz. 

Karanlık maddenin doğası bugün hâlâ tartışma konusu. Ancak fizikçilerin çoğunun üzerinde anlaştığı bir nokta varsa o da karanlık maddenin gökadaların oluşumu açısından çok önemli olduğudur. 

21 Nisan’da başlayacak Halk Günü etkinlikleri ekim ayı sonuna kadar devam edecek ve ayda bir gerçekleştirilecek.

Dünya üzerindeki bir noktanın konumunu enlem ve boylam bilgilerine göre veririz. Peki, gökcisimlerinin örneğin yıldızların, gezegenlerin ve uyduların gökyüzündeki konumlarını nasıl belirleyebiliriz?

Bu fotoğraf NASA’nın Cassini uzay aracı tarafından Ağustos 2009’da Satürn ekinoks konumundan ayrıldıktan yaklaşık bir ay sonra çekildi. Fotoğrafta Satürn’ün halkalarının çok ince bir şerit şeklinde gezegenin üzerine düşen gölgesini görebilirsiniz.

Yaşama elverişli bölge ifadesi ötegezegen araştırmalarında sıklıkla kullanılan bir terimdir. Bir ötegezegende Dünya’dakine benzer yaşam biçimlerinin oluşabilmesi için gezegenin yörüngesinin tamamının yaşama elverişli bölgenin içinde kalması gerekir.

1 Şubat’ta, dolunay evresinden yeni ayrılan Ay ve Aslan Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı Regulus gökyüzünde birbirine yakın görünecek.

NASA’nın Kepler uzay aracı yüzeyinde suyun sıvı halde bulunabileceği, Dünya’ya benzer gezegenler arıyor.

Geceleri gökyüzünün karanlık olması ilk bakışta güneş ışığının Dünya’nın karanlıkta kalan kısmına ulaşamamasına bağlanabilir.

Ay tutulması sırasında Güneş, Dünya ve Ay tam olarak aynı hizadayken Dünya, Güneş ile Ay’ın arasındadır. Bu durumda Dünya’nın gölgesi Ay’ın üzerine düşer. Ancak Ay tutulması sırasında Ay tamamen karanlıkta kalmaz.

Aslında Dünya da uzayın bir parçası. Ancak “uzay” ifadesi ile çoğunlukla uzayın Dünya ve onun atmosferinin dışındaki kısmı kastedilir.

Dünya’ya çarpan gök taşları meteorit olarak isimlendiriliyor. Meteoritler çok değerli jeolojik örnekler. Çünkü insanlı ya da insansız uzay araçlarının henüz gitmediği gök cisimlerinin yapısı hakkında bilim insanlarına doğrudan bulgular sağlayabiliyor.

Parlak yıldızların gökyüzünde oluşturduğu şekiller, gökyüzü gözlemine yeni başlayanların gökyüzünü tanımasını kolaylaştırır. Ancak gökyüzünde gördüğümüz yıldızlar mevsimden mevsime değişir.

Doğrudan göremesek bile su, küçük gaz molekülleri şeklinde her an çevremizde.

Güneş manyetik olarak aktif bir yıldız. Güneş’in içinde gerçekleşen füzyon sonucunda oluşan yüksek enerjili parçacıklar, Güneş’teki büyük patlamalar sonucunda Güneş Sistemi boyunca yayılıyor.

Ayın ilk yarısında Başak Takımyıldızı’nda olan Mars, ayın sonunda Terazi Takımyıldızı’na yaklaşıyor. Jüpiter, aralık ayı boyunca gün doğumundan önce güneydoğu ufkunun üzerinde gözlemlenebilir.

 Las Cumbres Gözlemevi’nde çalışan bir grup gökbilimci son 65 yıl içinde birkaç kez patlayan bir yıldız keşfettiklerini açıkladı.

Kasım ayı, gökyüzü gözlemcilerine iki göktaşı yağmuru gözlemleme fırsatı veriyor. Birincisi ayın ilk yarısında en yüksek etkinliğe ulaşan Boğa (Taurid) göktaşı yağmuru.

Güneş’ten Dünya’ya gelen enerjinin bir kısmı yeryüzüne ulaşır, bir kısmıysa uzaya geri yansır. Ayrıca Dünya’nın kendisi de uzaya enerji yayar. Yeryüzüne ulaşan ve Dünya’dan uzaya yayılan enerji arasındaki fark gezegendeki iklim değişikliklerini tahmin etmek için çok önemlidir.

Hubble Uzay Teleskobu’yla gözlemler yapan bir grup araştırmacı, Asteroit Kuşağı’ndaki bir gökcisminin sıradışı özelliklere sahip olduğunu belirledi.

Güneş sisteminin en küçük üyelerinden olan kuyruklu yıldızlar ve asteroitler birbirine benzeyen ancak birbirinden farklı özellikleri olan gök cisimleri. Kuyruklu yıldızlar da asteroitler de Güneş sisteminin oluşumundan arta kalan maddelerden oluşuyor. Aralarındaki en büyük fark yapılarındaki maddeler.

Samanyolu gibi büyük gökadalar sahip oldukları atomların yaklaşık yarısını, gökadalar arası madde transferi yoluyla, başka gökadalardan alıyor.

Dev gezegenlerin içindeki koşulların oluşturulduğu deneylerde ilk kez “elmas yağmurları” gözlemlendi.

Bazı takımyıldızlar mevsim değişimlerinin habercisidir. Örneğin kasım ayında doğu yönünde ortaya çıkmaya başlayan Avcı (Orion) Takımyıldızı kışın geldiğini gösterir.

Eğer bilim kurgu filmlerini seviyorsanız ya da gökbilime ilginiz varsa karadelik ifadesini defalarca duymuşsunuzdur.

Devasa bir asteroidin Dünya’ya çarpması ya da yakınlarımızda gerçekleşebilecek bir süpernova patlaması... Dünya'mız kozmolojik felaketlere ne kadar dayanıklı?

Cambridge Üniversitesi’nde çalışan bir grup gökbilimci bugüne kadar bilinen en küçük yıldızı keşfetti.

Temmuz ayının ilk günlerinde Jüpiter güneybatı ufkunun, Satürn ise güneydoğu ufkunun üzerinde parlıyor. İlkdördün evresindeki Ay ise Jüpiter ve Satürn ile birlikte gözlemlenebilir.

Bugüne kadar amatör gökbilimcilerin yardımıyla milyonlarca keşif yapıldı.

Üç ayrı uzay teleskobuyla yapılan gözlemler sonucunda Güneş Sistemi’nin en büyük üçüncü cüce gezegeni 2007 OR10’un bir uyduya sahip olduğu belirlendi.

Jüpiter gözlemi için en uygun dönem yakın zamanda geçmiş olsa da, Jüpiter’i haziran ayında da gözlemlemek mümkün.

Mayıs ayı, nisanda olduğu gibi, Jüpiter gözlemi için uygun fırsatlar sunuyor. Jüpiter’i ay boyunca Güneş'in batışından sonra doğu-güney yönünde ufkun üzerinde gözlemleyebilirsiniz.

2004 yılından beri Satürn ve uyduları hakkında bilgi toplayan NASA’ya ait uzay aracı Cassini’nin görevi sonlanmak üzere. Uzay aracı 21 Nisan’da Satürn’ün uydusu Titan’ın 127. ve son kez yakınından geçti.

Evren genişliyorsa neden Samanyolu ve Andromeda’nın çarpışabileceği öngörülüyor?

Dijital (sayısal) fotoğraf makineleri yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Peki, basit bir dijital fotoğraf makinesiyle bile çok güzel gökyüzü fotoğrafları çekebileceğinizi biliyor musunuz? 

Evrenin ancak bir kısmını görebiliyoruz. Bu nedenle evrenin büyüklüğüyle ilgili bilgimiz görebildiğimiz kadarıyla sınırlı.

Neil Amstrong ve Edwin Aldrin 1969 yılında Ay’a ayak basan ilk insanlar olmuştu. Daha sonraları 1969-1972 arasındaki beş ayrı görevde de astronotlar Ay’a iniş yaptı.

Büyük Patlama evrenin başlangıcını ve zamanla gelişimini açıklayan kozmolojik modeldir. 

Uluslararası bir araştırma grubu yakın zamanlarda bugüne kadar bilinen en büyük kütleli kahverengi cüceyi keşfetti. SDSS J0104+1535 adı verilen kahverengi cücenin kütlesi Jüpiter’inkinin 90 katı kadar.

Nisan ayı Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeni Jüpiter’in gözlemi için harika bir zaman. Ayın ilk günlerinde karşı konuma yaklaşan Jüpiter gökyüzündeki en parlak gökcisimlerinden biri.

NASA Space Apps Challenge (NASA Uzay Uygulamaları Yarışması), 29-30 Nisan 2017 tarihlerinde dünyanın farklı şehirlerinde 48 saat boyunca sürecek bir hackathon (kod yazma şenliği).

Mart ayının ilk günlerinde hilal şeklinde görünen Ay’ı gün batımından sonra Mars, Venüs ve Uranüs ile birlikte batı ufkunun üzerinde gözlemlemek mümkün.

Gökbilimciler yakın gelecekte Einstein’ın genel görelilik kuramını bir sınavdan daha geçirmeyi planlıyor. 

Takımyıldız gökyüzünde kolayca fark edilebilen özgün bir şekli olan yıldız topluluklarıdır. İnsanların çok eski zamanlardan bu yana gözlemlediği bu yıldız gruplarının farklı amaçlarla kullanıldığı biliniyor.

Yıldızların merkezindeki basınç, sıcaklık ve enerji yoğunluğu Dünya’dakilerle karşılaştırılamayacak kadar yüksektir. Bugüne kadar yıldızlardaki koşulları oluşturmak ancak futbol sahası büyüklüğünde devasa lazerlerle mümkün oluyordu.

Venüs ve Mars, şubat ayı boyunca akşam saatlerinde gökyüzünde parlamaya devam ediyor. Şubatın ilk günlerinde Ay da bu ikiliye katılıyor. Jüpiter ve Satürn ise gün doğumundan önce gökyüzünde gözlemlenebilir.

Bir grup araştırmacı, KIC 9832227 olarak bilinen yıldız çiftinin 2022’de birleşip patlayarak kısa süre için de olsa gökyüzünün en parlak nesnesi haline gelebileceği tahmininde bulundu.

Birlikte hareket edebilen robotlara yönelik araştırmalar son zamanların popüler konularından. Bu gelişmenin robot teknolojileri alanında önemli değişimlere öncülük edeceği düşünülüyor. 

Uzayda havanın bulunmayışının yanı sıra uzayın aşırı soğuk olması ve yüksek enerjili ışınlar ve parçacıklar nedeniyle, astronotların uzay araçlarının dışında gerçekleştirilen uzay görevleri sırasında koruyucu kıyafetler giymesi gerekir. 

Evren ile ilgili öğrendiğimiz her bilgi pek çok soruyu beraberinde getiriyor. Bu sorulara cevap bulmak isteyen araştırmacılar teleskoplarla evreni gözlemliyor, uzay araçlarıyla yıldız sistemlerini keşfediyor ve hatta uzayda deneyler yapıyor. Uzay ve evrenle ilgili bu araştırmaların önemli bir kısmı da NASA’da gerçekleştiriliyor. Dr. Umut Yıldız da NASA’da çalışmalarını sürdüren bilim insanlarından biri.  Araştırmalarına Jet İtki Laboratuvarı’nda (JPL) devam eden Dr. Yıldız, kariyer yolcuğunu ve araştırma konularını videolu söyleşimizde bizlerle paylaşıyor.

Bir gökcisminin konumunu, hareket hızını ve hareket yönünü biliyorsanız o cisme etki eden kuvvetleri kullanarak gelecekte hangi konumlarda bulunacağını hesaplayabilirsiniz.

Her yıl ocak ayının ilk günlerinde en yüksek etkinliğe ulaşan Dörtlük (Quadrantid) göktaşı yağmuru yılın en önemli göktaşı yağmurlarından biri.

Güneş Sistemi’ndeki asteroitlerin büyük bölümü Mars ve Jüpiter arasındaki Asteroit Kuşağı olarak isimlendirilen bölgede bulunuyor.

Mars ve Jüpiter arasındaki bölgede hareket eden Ceres 1801 yılında Giuseppe Piazzi tarafından keşfedildi. 930 kilometre çapındaki Ceres ilk olarak kuyrukluyıldız olarak sınıflandırılmıştı. Ancak daha sonra sırasıyla gezegen ve asteroit en son olarak da cüce gezegen olarak tanımlandı.

Gökcisimlerinin çok belirgin farklara göre sınıflandırıldığını düşünebilirsiniz. Ancak bazen kullanılan kavramları sanıldığı kadar kesin çizgilerle ayırmak mümkün olmayabilir. Örneğin Dünya’dan hacimce 1321, kütlece 318 kat büyük olan ve büyük oranda hidrojen ve helyumdan oluşan Jüpiter neden bir yıldız değil de bir gezegen olarak tanımlanıyor?

Yanıp sönme gibi algıladığımız durum aslında yıldızların parlaklığında çok kısa zaman aralıklarında ortaya çıkan değişimlerdir.

Türkiye’nin yüksek çözünürlüklü görüntüleme yapabilen yer gözlem uydusu Göktürk-1 bugün Türkiye saati ile saat 16.51’de uzay yolculuğuna başlıyor.

Kış ayları kuru ve berrak havasıyla Avcı Takımyıldızı’nı ve kış aylarına özgü diğer takımyıldızları gözlemlemek için hayli uygun zamanlar.

Bir gezegenin kütlesi, gezegenin başka bir gökcismi üzerindeki kütleçekim etkisi belirlenerek ölçülür. İki cisim arasındaki kütleçekim kuvveti, cisimlerin kütleleriyle doğru, aralarındaki mesafenin karesiyle ters orantılıdır. Bu nedenle bir gökcisminin başka bir cisim üzerindeki kütleçekim etkisi ölçülerek kütlesi belirlenebilir. Bunun için gezegenin diğer cisim üzerindeki kütleçekim etkisinin belirgin olması gerekir.

Kasım ayında iki farklı göktaşı yağmurunu izleme fırsatı bulabilirsiniz.

Örneğin bugüne kadar Dünya üzerinde ulaşılan en düşük sıcaklık Antarktika’nın doğusunda -89,2°C olarak ölçülürken, en yüksek sıcaklık 2005 yılında İran’daki Lut Çölü’nde 70,7°C olarak kaydedildi.

Göktaşlarının atmosfere giriş hızları 10 ile 70 kilometre/saniye arasında değişir. Yani atmosfere girdiklerinde ses hızının (20°C’de havadaki hızı 344 metre/saniye) çok üzerindeki hızlarda hareket ederler. Dolayısıyla havada şok dalgaları ve ses patlamaları oluşturabilirler. Ancak küçük boyuttaki göktaşlarının hızları atmosferdeki gazların ve parçacıkların oluşturduğu sürtünme nedeniyle kısa sürede düşer. Küçük göktaşları yerin yüzeyine ulaşamadan atmosferde parçalanır.

Gökbilimcilerin yaptığı son tahminlere göre evrende en az iki trilyon gökada var.

Mars’ın atmosferi büyük oranda karbondioksitten oluşur. Atmosferinin yoğunluğu ise Dünya’nın atmosferinin yaklaşık %7’si kadardır.

Bu, 67P/Churyumov-Gerasimenko kuyrukluyıldızının Rosetta uzay aracı tarafından çekilen son fotoğraflarından biri.

Ay, 1 Ekim’de yeni ay evresinde olacak. Yeniay evresinde Güneş, Ay ve Dünya yaklaşık olarak aynı hizadadır ve Ay, Güneş ile Dünya’nın arasında bulunur.

Farklı mevsimlerde gökyüzünde farklı yıldızlar görürüz. Bu değişimi özellikle takımyıldızlara bakarak fark edebilirsiniz. Örneğin yan yana dizilmiş üç parlak yıldız sayesinde gökyüzünde kolayca bulabileceğiniz Avcı Takımyıldızı Kuzey Yarımküre’de uzun kış geceleri boyunca gözlemlenebilirken, yaz aylarında kaybolur.

Çin tarafından inşa edilen, çanak şeklinde antene sahip dünyanın en büyük radyo teleskobu FAST göreve başladı.

Güneş Sistemi’ndeki gezegenlerin hepsi birbirinden farklı renklerde. Gezegenlerin hangi renklerde göründüğü yüzeylerinin ve atmosferlerinin hangi maddelerden oluştuğuyla ilişkilidir.

Bilim insanları Güneş’e en yakın yıldız olan Proxima Centauri’nin etrafında yaşanabilir bölgede hareket eden yeni bir gezegen keşfetti.

1 Eylül’de gerçekleşecek halkalı Güneş tutulması sırasında Ay’ın gölgesi Afrika’nın güneyinden geçeceği için tutulma Türkiye’den izlenemeyecek.

Gelecekte Mars’ta insan kolonilerinin kurulabilmesi için ihtiyaç duyulan malzemelerin bir kısmının yerel kaynaklardan karşılanabilmesi gerekiyor. Çünkü bu malzemelerin tamamının Dünya’dan taşınması hem çok pahalı hem de uygulanabilirlik açısından değerlendirildiğinde hayli zor.

Ağustos ayının ilk günlerinde Ay yeniay evresinde olacak.

Günün farklı saatlerinde gökyüzüne baktığımızda Güneş’i farklı renklerde görürüz. Ufka yakınken turuncu, daha yükseklerdeyken sarı, en tepedeyken ise neredeyse beyazdır. Bu durumun sebebi Güneş’ten Dünya’ya ulaşan ışığın atmosferde kırılmasıdır.

Hubble Uzay Teleskobu’yla yapılan gözemler sırasında Jüpiter’deki auroralar gözlemlendi.

Venüs gökyüzündeki en parlak gök cisimlerinden biridir. Dünya’ya en yakın gezegen olan Venüs’ün büyüklüğü ve şekli Dünya’ya çok benzer olduğu için Dünya’nın ikiz kardeşi olarak isimlendirilir.

Satürn, etrafındaki halkalar nedeniyle belki de Güneş Sistemi’nin en ilgi çekici gezegeni. 

Dünya’nın 30-45 ışık yılı yakınında meydana gelebilecek bir süpernova patlaması sırasında yayılan yüksek enerjili parçacıkların yeryüzündeki yaşam üzerinde yıkıcı etkileri olabileceğini gösterilmişti.

Güneş Sistemi’ndeki sekiz gezegenden Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn antik dönemlerden beri biliniyor.  Uranüs teleskop yardımıyla keşfedilen ilk gezegendi. Onu varlığı doğrudan gözlemlerden önce matematiksel hesaplarla kanıtlanan ilk gezegen olan Neptün’ün keşfi izledi.

Solucan delikleri, uzayzamandaki farklı iki noktayı -örneğin aralarında çok büyük zaman farkı ya da çok büyük mesafeler olan noktaları ve hatta farklı evrenleri- birbirine bağlayan köprülerdir.

Karadelikler adlarının ima ettiğinin aksine gerçekten de kara değildir. Bu gökcisimleri de diğer gökcisimleri gibi ışıma yaparlar...

Gökadalar doğar, değişim geçirir, ancak tamamen yok olup olmadıklarıyla ilgili net bir açıklama getirmek mümkün değil.

Olay ufkunun üzerinde kurtulma hızı (bir cismin çekiminden tamamen kurtulmak için gerekli ilk hız) ışık hızına eşit olduğu ve hiçbir şeyin ışıktan daha hızlı hareket etmesi mümkün olmadığı için nesne bir daha olay ufkunun dışına çıkamayacaktır.

Güneş Sistemi, Güneş’ten ve kütleçekimiyle Güneş’e bağlı olan cisimlerden oluşur. Merkezde yer alan Güneş, sistemin bilinen toplam kütlesinin %99,86’sını içerir.

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) XMM-Newton Uzay Teleskobu, Samanyolu’nun en yakın komşusu olan Andromeda Gökadası’nda ilk kez dönen bir nötron yıldızı keşfetti.

Samanyolu Gökadası’nda çok sayıda birden fazla yıldıza sahip sistem var.

Mars’ın kızıl gezegen olarak isimlendirilmesinin nedeni gökyüzünde kırmızı-turuncu görünmesidir. Mars’ın bu renkte görünmesinin temel nedeni yüzeyinde bulunan çok miktardaki demir oksit bileşikleridir.

Kozmolojik sabit, genel görelilik kuramındaki Einstein alan denkleminde yer alan bir sabittir, boş uzayın enerji yoğunluğuna karşılık gelir.

Jüpiter geçen ay olduğu gibi nisan ayında da gökyüzünde parlamaya devam ediyor.

Yirminci yüzyıldan önce evrenin statik olduğu düşüncesi hâkimdi. Ancak 1920’lerde Edwin Hubble tarafından yapılan gözlemler, evrenin genişlemekte olduğunu gösterdi.

Başarısız yıldızlar olarak da adlandırılan kahverengi cüceler, kütlesi Jüpiter’inkinin 13 ila 75-80 katı olan gökcisimleridir. Her ne kadar kahverengi olarak anılsalar da, çeşitli renklere sahiptirler. Bazı kahverengi cüceler mor bazılarıysa turuncu/kırmızı renklidir.

Mart, Jüpiter’i gözlemlemek isteyenler için harika bir zaman.

Güneş sistemi içindeki bütün cisimler Güneş’in etrafında dönerken, Güneş ve Güneş sisteminin tamamı gök adamızın merkezinin etrafında hareket ediyor.

Sıcaklığı mutlak sıfır noktasının (0 Kelvin) üzerinde olan her cisim ışır. Bu durum ısı enerjisinin görünür hale gelmesi olarak anlaşılabilir.

Samanyolu Gökadası’nın çubuklu sarmal yapıda olduğu tahmin edilse de gerçek şeklinin nasıl olduğunu aslında bilmiyoruz.

Santorlar olarak adlandırılan gökcisimleri, Güneş Sistemi’nin dış bölgelerinde, kararsız yörüngelerde hareket eden dev kuyrukluyıldızlardır.

Güneş Sistemi’nde bir süperdünya yok. Ancak yakın zamanlarda yapılan ötegezegen araştırmaları, evrende çok sayıda süperdünya olduğunu gösteriyor.

Ay’ın Dünya etrafındaki yörüngesi dairesel değil elips olduğu için Ay’ın Dünya’ya olan uzaklığı sürekli değişir. Bu durum dolunayı farklı büyüklüklerde algılamamıza neden olur.

Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü’nden (Caltech) bilim insanları Güneş Sistemi’nin dış kısmında hareket eden dev bir gezegenin varlığına dair kanıtlar elde etti.

Paralaks, uzaydaki gökcisimlerinin Dünya'dan uzaklıklarını belirlemek için kullanılan matematiksel bir yöntemdir.

Gözlemsel veriler, evrenin yaklaşık 14 milyar yıl önce meydana gelen büyük bir patlamayla oluştuğuna işaret ediyor. Ancak Büyük Patlama’dan kısa süre sonra evrenin yapısının ve içeriğinin nasıl olduğu hakkındaki bilgilerimiz hâlâ çok sınırlı.

1920’li yıllarda Edwin Hubble birçok gökadanın bizden uzaklaştığını gözlemlediğinde evrenin genişlediğine dair ilk keşiflerin öncülüğünü de yapmıştı.

Bir gezegenin (genellikle büyük çoğunluğu gazlardan oluşan, Güneş’ten uzak gezegenler) kütleçekimi yeterince büyükse, oluşumu sırasında içinde bulunduğu bulutsudaki gazları çevresinde tutarak atmosfer oluşturabilir.

Afrika kıtası boyunca kıvrılmış bir yol gibi uzanan Nil Nehri’nin bu görüntüsü Eylül ayında Uluslararası Uzay İstasyonu’nda görev yapan astronot Scott Kelly tarafından çekildi.

Karanlık enerji, kozmolojik verileri açıklamak için öne sürülmüş bir tür enerjidir.

Almanya’daki Ruhr Üniversitesi’nde çalışan araştırmacıların Prof. Rolf Chini önderliğinde yaptıkları beş yıllık çalışmada Samanyolu’nun bugüne kadarki en detaylı fotoğrafı oluşturuldu.

Samanyolu’nda yüz milyarlarca yıldız ve gezegen olduğu ve gökadanın toplam kütlesinin Güneş’inkinin yaklaşık bir trilyon katı olduğu tahmin ediliyor ve gökadamızdaki en yaşlı yıldızların neredeyse evrenin kendisi kadar yaşlı olduğu hesaplanıyor.

Venüs’ün dönüş yönündeki farklılığın sebebiyle ilgili olarak kabul edilen görüşlerden birine göre Venüs de başlangıçta diğer gezegenlerle aynı yönde dönüyordu. Ancak daha sonra dönme ekseni 180 derece değişti (yani eksen eğikliği 180 derece oldu).

Nötron yıldızları, süpernova patlamalarından arta kalan maddelerin kütleçekimi etkisiyle çökmesiyle meydana gelir.

Şili’deki Avrupa Güney Gözlemevi’nde yapılan gözlemler sırasında oluşma süreci devam bir gezegen keşfedildi.

NASA’nın Deep Space Climate Observatory (DSCOVR) uzay aracı 16 Temmuz’da Ay’ın eşsiz bir görüntüsünü yakaladı.

Uzayın yıldızlar ve diğer gökcisimleri arasında kalan kısmı yıldızlararası ortam olarak isimlendiriliyor.

Bir gökcisminin gezegen olabilmesi için kütlesinin belirli bir aralıkta olması gerekir.

Güneş’ten en uzak sekizinci gezegen olan Neptün parlak mavi renkte görünür. Bir gezegenin hangi renkte göründüğü bileşimiyle ilişkilidir.

İçerisinde yer aldığımız Samanyolu Gökadası yüz milyarlarca yıldızdan oluşuyor ve yüz binlerce ışık yılı çapında çok büyük bir hacmin içine yayılıyor.

NASA’nın Curiosity uzay aracı tarafından kaydedilen ilk renkli gün batımı görüntüsü olan bu fotoğraf 15 Nisan’da çekildi.

Zaman içinde yaşanan değişikliklerin başlangıç koşullarına çok hassas bir biçimde bağlı olduğu sistemlere kaotik sistemler deniyor.

Almanya Garching’deki Max Planck Dünya Dışı Fizik Enstitüsü’nde çalışan bir grup araştırmacı, son bir milyar yıl içinde gerçekleşmiş bir birleşmeyi keşfetmeyi başardı.

Maxwell’in elektromanyetik kuramı matematiksel olarak ifade etmesinden sonra, ışığın elektromanyetik dalga olduğu ve beraberinde elektrik ve manyetik alanlar taşıdığı anlaşılmıştı.

Kepler’in üçüncü yasası gezegenlerin dolanma periyotları ile dönme merkezine uzaklıkları arasında bir ilişki olduğunu söyler.

Yapay uyduların hareket edeceği yörünge uydunun kullanım amacına uygun olarak seçilir.

Bir yılı evrenin yaşı olarak yeniden tanımlasaydık, her bir ayın yaklaşık 1,15 milyar yıla denk geldiği bu zaman ölçeğinde evrenin ve Dünya’nın tarihindeki önemli olaylar hangi tarihlere denk gelirdi?

Yıldızların oluşumu sırasında gerçekleşen süreçlerin tamamen anlaşıldığı söylenemez.

Evrenin genişlemesi, evrenin birbirine uzak kısımları arasındaki mesafenin zaman içinde artmasıdır.

Gaz devleri, çoğunluğu gazlardan oluşan gezegenlerdir. Güneş’ten en uzak dört gezegen olan Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün genellikle gaz devleri olarak sınıflandırılır.

Bir zaman makinesinin içinde yaşadığımızı söyleyebiliriz. Evren, Büyük Patlama’dan bugüne kadar geçen süreyi adeta gözlerimizin önüne seriyor.

Evrenin yaşı birkaç farklı yöntem ile tahmin edilebilir. Bu yöntemlerden biri gözlemlenen yıldızların en yaşlı olanını belirlemektir. 

Uluslararası bir araştırma grubunun Hubble Uzay Teleskobu’nu kullanarak yaptığı çalışmalar sonucunda yeni bir gökada keşfedildi.

Karanlık madde, kozmoloji ve astronomi ile ilgili gözlemleri açıklamak için öne sürülen bir madde türüdür.

Karadelikler birkaç farklı şekilde oluşabilir. Bu yollardan birincisi yıldızların çökmesidir.

Genel görelilik kuramı tarafından varlıkları tahmin edilen karadelikleri diğer gökcisimlerinden ayıran en önemli özellik etraflarında bir olay ufku oluşmasıdır.

Araştırmacılar, Galileo uzay aracının çektiği fotoğraflara dayanarak Jüpiter’in uydusu Europa’da tektonik hareketler olduğunu öne sürdü.

Kuzey Kutbu’na çok yakın olması nedeniyle “kutup kapısı” olarak da bilinen Tromso’nün en çarpıcı özelliğiyse kutup ışıklarının görülebileceği bir noktada yer alması.

Bir araştırma Dünya'daki canlı yaşamanın ancak 1,75 milyar yıl daha devam edebileceğini gösterdi.

Dünya'daki yaşamın kaynağı olan güneş enerjisi çekirdek tepkimeleri sonucu üretilir. Çekirdek tepkimeleri bir atomun başka bir atoma dönüştüğü süreçlerdir.