Zengin uygulama alanı olan istatistik kuramının günümüzde kablosuz iletişim ağlarının mimarisinde nasıl rol oynadığına ve 50 yıl önce bir Türk matematikçisi tarafından geliştirilen bir matematik teoreminin buna katkısına gelin birlikte bakalım.

Bitki köklerinde simbiyotik yaşam süren rizobakteriler, doğanın dengesini koruyan görünmez kahramanlar arasında yer alıyor. Tarımın geleceğinde önemli bir rol üstlenmesi beklenen bu canlıların toprağı nasıl dönüştürdüğünü ve ekosistemdeki işlevlerini gelin birlikte keşfedelim.

Bir parça çikolatayı ağzınıza attığınızda hissettiğiniz o yoğun tat… Bazen fındıksı bazen kahvemsi, bazen de meyvemsi bir aroma. Peki bu farklı tatların nasıl oluştuğunu hiç merak ettiniz mi? Cevap sadece kakaoda gizli değil. Asıl kahramanlar, gözle göremediğimiz minicik canlılar yani mikroorganizmalar.

19. yüzyılın Paris sokaklarında amaçsızca dolaşan ve etrafı gözlemleyen flanörler, kentleşmenin getirdiği hıza ve modern yaşamın temposuna karşı çıkan, “düşünür-gezer” bireylerdi. Gelin, bu karakteri birlikte tanıyalım.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 30 Ekim Perşembe günü İstanbul’dayız! Saat 19.00-20.00 arasında, Tarihi Yedikule Hisarı’nda yer alan Hisar Kafe’de (Fatih/İstanbul), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Faruk Soydugan ile keyifli bir söyleşi bizleri bekliyor.

Bugünlerde Kuzey Yarım Küre gökyüzü, aynı anda parlak iki kuyruklu yıldıza ev sahipliği yapıyor: Lemmon (C/2025 A6) ve Swan (C/2025 R2). Her iki kuyruklu yıldız da gözlem için en uygun dönemde.

TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığı tarafından yürütülen Bilim Söyleşileri etkinliklerinin 2025 yılı başvuruları başladı.

Hayal gücünü gerçeğe dönüştürmeye hazır mısın?

Fırtına bulutlarının en yüksek enerjili radyasyon türü olan gama ışınları yaydığı anlaşıldı.

Müzik dinlerken çoğu zaman kendimizi duyguların akışına bırakırız. Bir şarkı kalbimizi hızlandırır, bir başkası ise bizi hüzünlendirir. Oysa dinleyicilerin çoğu fark etmese de müzikte matematik gizlidir: ritimler, frekanslar, diziler… Hepsi sayıların düzeniyle şekillenir.

Otonom araç teknolojisinin hızlı gelişimi ulaşımda adeta bir devrim niteliğinde. Ancak akla şu soru geliyor: Her şey gerçekten kontrol altında mı?

 

Bir avuç su, evrenden çok daha yoğundur.

2025 Nobel Kimya Ödülü metal-organik kafes (MOF) malzemeler olarak bilinen hayli gözenekli yapıdaki malzemelerin geliştirilmesi çalışmalarına verildi.

Siz de bir şeyleri kaçırma korkusuyla sosyal medya hesaplarınızı sık sık kontrol ediyor musunuz? Yalnız değilsiniz. Bu duyguya FOMO deniyor. Türkçede “kaçırma korkusu” olarak bilinen FOMO, çevrenizdekiler keyifli bir şey yaparken sizin geride kalıyormuş gibi hissetmeniz.

Nobel Fizik Ödülü, kuantum mekaniğinin temel ilkelerinin makroskobik sistemlerde de gözlemlenebileceğini kanıtlayan deneyleri nedeniyle John Clarke, Michel H. Devoret ve John M. Martinis’e verildi.

Güneş sisteminde sekiz ana gezegenin yanı sıra çok sayıda gök cismi bulunur. Bunlar arasında gezegenlerle kimi ortak özellikleri olsa da tam anlamıyla “gezegen” sayılmayan cüce gezegenler özellikle dikkat çeker. Küçük boyutlarına rağmen hem yapısal hem de dinamik özellikleriyle Güneş sisteminin geçmişine dair ipuçları sunan bu cisimler, günümüz astronomisinin ilgi gören çalışma alanlarından biridir.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Eylül 2025 sorusunun  cevabı yayında.

Satranç köşesinde bu ay Eylül 2025 probleminin çözümüne ve Ekim 2025 problemine yer veriyoruz.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 9 Ekim Perşembe günü Ankara’dayız! Saat 18.00-19.00 arasında Liman Kitap Kahve’de, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Raif Kandemir ile bir araya geliyoruz.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 9 Ekim Perşembe günü İstanbul’dayız! Saat 16.00-17.00 arasında Fatih Belediyesi Neslişah Sultan Kültür ve Spor Merkezi - Fikir Atölyesi’nde, İstanbul Üniversitesi’nden Doç. Dr. İlknur Eruçar Fındıkçı ile buluşuyoruz.

Ekim ayında gökyüzü bizlere bir kuyruklu yıldız, bir göktaşı yağmuru ve 2025 yılının ilk Süperay’ını aynı ay içinde izleme fırsatı sunuyor.

Yapay zekâ artık hava durumundan borsaya kadar birçok alanda öngörüler üretiyor. Bu kez bize bazı yapay zekâ      araçlarına sorduk: 2025 Nobel Ödüllerini hangi bilim insanları alacak?

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Ekim 2025 sorusu yayınlandı.

Ayın Matematik Sorusu köşesinde Ekim 2025 sorusu yayında!

Kuiper Kuşağı’ndaki cüce gezegen Quaoar’ın yeni bir uydusu daha keşfedildi. Richard Nolthenius ve arkadaşları tarafından yapılan keşifle ilgili makale Research Notes of AAS’de yayımlandı.

Bir grup araştırmacı karbonmonoksit zehirlenmelerinde kullanılabilecek bir panzehir geliştirdi. Protein yapısındaki panzehir doğrudan kana enjekte ediliyor ve birkaç dakika içinde etkisini gösteriyor.

Ülkemiz, Milli Teknoloji Hamlesi kapsamında bilim ve teknoloji yolculuğunu kararlılıkla sürdürüyor. Bu yolculukta, çocuklarımız ve gençlerimizin bilimsel proje geliştirme ve sunma deneyimi kazandıkları 4006-TÜBİTAK Bilim Fuarları Destekleme Programı’nın 12. dönem (4006-A ve 4006-B) çağrıları başvuruya açıldı.

Yeşil papağanlar, parlak tüyleri ve renkli görünümleriyle ilk bakışta sevimli gelebilir. Ne var ki bu göz alıcı kuşlar doğal denge açısından ciddi bir sorun!

Bugüne kadar geliştirilen en büyük dijital kameraya sahip gözlemevi bilimsel çalışmalara başladı. Adını galaksilerin dönme hızlarına dair yaptığı gözlemlerle karanlık maddenin varlığını ortaya koyan öncü gökbilimci Vera C. Rubin’den alan gözlemevi, Şili’deki Atacama Çölü’nde yer alıyor. Gözlemevi önümüzdeki on yıl boyunca 3,2 gigapiksel çözünürlüğündeki kamerasıyla güney yarı küre gökyüzünü sistematik biçimde tarayacak.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 23 Eylül Salı günü Ankara’dayız! Saat 19.30-20.30 arasında Liman Kitap Kahve’de, Şehit Cuma Dağ Tabiat Tarihi Müzesi'nden Dr. Ebru Albayrak ile Anadolu'daki filler ve mamutlar üzerine keyifli ve düşündürücü bir söyleşi bizleri bekliyor.

Bilim insanları ile dünyanın her yerinden gönüllülerin iş birliği yaparak çeşitli bilimsel araştırmalara katkı sağladığı en büyük vatandaş bilimi ağı olan Zooniverse ve Mars’ın güney kutup bölgesinde gözlemlenen yüzey şekillerini incelemek için başlatılan Planet Four projesi ile tanışalım.

Uzay araştırmalarının hız kazanmasıyla Dünya yörüngesi her geçen gün daha da kalabalıklaşıyor. Görevini tamamlamış uydular, çeşitli roket parçaları ve diğer atıklar uzay çöpü olarak Dünya yörüngesinde başıboş dolaşıyor. Bu görünmeyen tehlike hem aktif uydular hem de gelecekteki uzay görevleri için ciddi riskler oluşturuyor.

Artan dünya nüfusunu besleyebilmek için 2050 yılına kadar insanlık tarihinin başından bu yana ürettiğimizden daha fazla tarımsal ürün üretmemiz gerekecek. Bu devasa ihtiyacın karşılanmasında yapay zekâ teknolojileri önemli bir rol oynayacak. Üretkenliği artıran, kaynakları verimli kullanmamızı sağlayan bu teknolojiler, tarım sektöründe giderek daha yaygın hâle geliyor.   

Eylül ayında astronomik sonbaharın başlangıcıyla birlikte tam Ay tutulması, gezegen buluşmaları ve parlak yıldızlar sizleri bekliyor.

TÜBİTAK’ın dijital popüler bilim yayını Bilim Genç, sayfalarını içerik üreticilerine açıyor.

Kâğıt katlama ve kesme sanatı olan kirigami, yalnızca görsel estetiğe yönelik bir uğraş değil, geometri, simetri ve mekânsal düşünme gibi matematiksel kavramlarla doğrudan ilişkili bir tekniktir.

Yapay zekâ (YZ) hayatımızın bir parçası hâline geldi. Günümüzde sosyal medyadan dijital asistanlara kadar birçok alanda YZ sistemleriyle karşılaşıyoruz. Peki bu hızlı dönüşüme ne kadar hazırız?  Yapay zekâyı sadece kullanmak yeterli mi?

Hayal bile edilemeyen hızlarda işlem yapabilen kuantum bilgisayarlar, diğer yandan mevcut şifreleme sistemlerini tehdit edebilecek bir potansiyel taşıyor. Peki bu teknoloji için gerçekten hazır mıyız?

Satranç köşesinde bu ay Temmuz 2025 probleminin çözümüne ve Eylül 2025 problemine yer veriyoruz.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Eylül 2025 sorusu yayınlandı.

Ayın Matematik Sorusu köşesinde Eylül 2025 sorusu yayında!

Çin’in 2028 yılında gerçekleştirmeyi planladığı Chang’e 8 misyonun hedefi, Güneş’in hiçbir zaman tamamen batmadığı, kalıcı gölgelerin bulunduğu ve büyük olasılıkla buz barındıran Ay’ın Güney Kutbu olacak. Türkiye de bu misyona CHERI adı verilen iki adet mikro gezginle katılacak.

Almanya’daki Bonn Üniversitesi’nden araştırmacılar bazı balıkların basit toplama ve çıkarmayı öğrenebildiğini duyurdu.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Temmuz 2025 sorusunun  cevabı yayında.

Ayın Matematik Sorusu köşesinde Temmuz 2025 sorusunu doğru çözenler belli oldu.

Bilimsel adı Panthera leo olan aslanlar, Kedigiller (Felidae) familyasında yer alır. Çok güçlü çeneleri ve görkemli görünüşleriyle bu heybetli kedilere biraz daha yakından bakmaya ne dersiniz?

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 28 Ağustos Perşembe günü Ankara’dayız! Saat 19.30-20.30 arasında Liman Kitap Kahve’de, Kırıkkale Üniversitesi’nden Dr. Özgür Etişken ile atomun parçalanması ve yapısı üzerine keyifli ve düşündürücü bir söyleşi bizleri bekliyor.

Bugünlerde Güneş sistemi, yıldızlararası ortamdan gelen bir ziyaretçiyi ağırlıyor. Ziyaretçideki bazı gariplikler bu cismin bir uzaylı yapımı olabileceği konusunu gündeme getirmişse de Güneş’e yaklaşmasıyla sırları çözülmeye başlandı. Ziyaretçinin büyük olasılıkla farklı bir kuyruklu yıldız olduğu tahmin ediliyor. 3I/ATLAS adı verilen bu cisim, bilim insanlarının bugüne kadar keşfettiği en yaşlı kuyruklu yıldız olabilir.

Günümüzde fosil yakıtların çevreye verdiği zarar ve enerji kaynaklarının tükenme tehlikesi, insanlığı alternatif enerji kaynaklarına yönlendirdi. Bu arayışta öne çıkan en temiz ve sürdürülebilir seçeneklerden biri hidrojen.

James Webb Uzay Teleskobu (JWUT) ile yapılan gözlemler sonucunda Uranüs’ün bilinen uydu sayısı 29’a çıktı. S/2025 U1 adı verilen bu yeni uydunun keşfi, JWUT'nun gelişmiş gözlem kapasitesini bir kez daha ortaya koyuyor.

Kütleçekim dalgaları aracılığıyla bugüne kadar gözlemlenen en büyük kütleli karadelik birleşmesi tespit edildi. GW231123 adı verilen bu birleşme, yaklaşık 225 Güneş kütlesine sahip bir karadeliğin oluşumuna yol açtı. Daha önceki rekor, 142 Güneş kütlesi büyüklüğündeki bir birleşmeyle kırılmıştı. Bu tür keşifler, karadeliklerin evrende nasıl büyüdüğüne ilişkin önemli ipuçları sunuyor.

Türkiye’nin yerli ve millî sosyal medya platformu NEXT Sosyal’i gelin birlikte tanıyalım.

Dünyamızın üçte ikisini kaplayan okyanusların derinlikleriyle ilgili bilgilerimiz hâlâ çok sınırlı. Peki bu karanlık ve ulaşılması güç bölgelerin uzaydan gözlemlenebildiğini biliyor muydunuz?

Güneş’in 36 milyar katı kütleye sahip bir kara delik keşfedildi.

Otoyollar ve demiryolları gibi ulaşım ağlarının doğal yaşam alanlarını bölmesi, hem trafik kazalarına hem de ekosistemin bozulmasına yol açıyor. Bu soruna çözüm olarak geliştirilen ekolojik köprüler, yabani canlıların güvenli geçişini mümkün kılarak doğanın korunmasına ve insan güvenliğinin sağlanmasına katkı sağlıyor.

Bu ay, bir gökyüzü etkinliğine katılmayı ya da en azından gökyüzünü çıplak gözle karanlık bir yerden izlemeyi unutmayın!

NASA 2024 yılında okyanusları ve atmosferi gözlemlemek için uzaya PACE isimli bir uydu gönderdi. Bu uydu okyanusun içindeki minik fitoplanktonları görebiliyor ve bulutların yanı sıra atmosferdeki tozları, dumanları ve aerosolleri analiz edebiliyor.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 25 Temmuz Cuma günü Ankara’dayız! Saat 19.30-20.30 arasında Liman Kitap Kahve’de, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’nden Doç. Dr. Bahar Kayıhan ile dijital dünyanın görünmeyen tehlikeleri üzerine keyifli ve düşündürücü bir söyleşi bizleri bekliyor.

Coğrafi işaretli ürünler, belirli bir bölgeyle özdeşleşmiş, o bölgenin doğasına, kültürüne ve üretim yöntemlerine bağlı olarak ün kazanmış ürünlerdir.

Tarımsal zararlı böceklerle mücadelede doğayı ve insan sağlığını gözeterek kullanılan yeni biyoteknolojik yöntemler, gıda güvenliğini sağlamada önemli bir rol üstleniyor.

ABD, New Jersey’de bir Cooper atmacası (Accipiter cooperii) şehir yaşamının sunduğu imkânları zekice kullanarak dikkat çekici bir avlanma stratejisi geliştirdi.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 22 Temmuz Salı günü Gaziantep’teyiz! Saat 14.00-15.00 arasında Havara Kitap Kafe’de, Gazi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Çelebi Uluyol ile Yapay Zekâ’nın hayatımıza etkileri üzerine keyifli bir söyleşi bizleri bekliyor.

Turquerie, 18. yüzyılda Avrupa'da Türk/Osmanlı kültürüne artan ilgiyle merakın getirdiği ve egzotik Doğu imgesinin de etkisiyle şekillenen bir sanat ve kültür akımıdır. Terim, Fransızca "Turc" (Türk) kelimesinden türetilmiştir.

James Webb Uzay Tesleskobu, şu ana kadarki en uzak galaksiyi keşfetti. Bu keşif ile teleskop kendi en uzak gözlem rekorunu kırdı.

Satranç köşesinde bu ay Haziran 2025 probleminin çözümüne ve Temmuz 2025 problemine yer veriyoruz.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Temmuz 2025 sorusu yayınlandı.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Haziran 2025 sorusunun  cevabı yayında.

Ayın Matematik Sorusu köşesinde Haziran 2025 sorusunu doğru çözenler belli oldu.

Ayın Matematik Sorusu köşesinde Temmuz 2025 sorusu yayında!

Temmuz ayı yaz gökyüzünde, gözlemler için renkli bir sahne bizleri bekliyor.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 3 Temmuz Perşembe günü İstanbul’dayız! Saat 16.00-17.00 arasında Rami Kütüphanesi D-Blok 173 nolu Seminer Salonu'nda, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Faruk Soydugan ile keyifli bir söyleşi bizleri bekliyor.

Dijital obezite, çok fazla dijital veri depolamak, phubbing ise insanlarla iletişim kurmak yerine mobil cihazlara yönelmek olarak tanımlanıyor. Her ikisi de sağlığımızı tehdit ediyor ve yaşam memnuniyetimizi azaltıyor.

Bilim Genç Kafede Bilim etkinlikleri kapsamında 30 Haziran Pazartesi günü Trabzon’dayız! Saat 14.30-15.30 arasında Expresso Trabzon’da, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ersan Başar ile keyifli bir söyleşi bizleri bekliyor. Bu ayki konumuz: Ulusal Antarktika ve Arktik Bilim Seferleri ile bu zorlu coğrafyalarda yürütülen bilimsel çalışmalar.

Her boş vaktinizde telefonunuzu alıp aynı uygulamalara mı tıklıyorsunuz? Peki bunu gerçekten farkında olarak mı yoksa otomatik bir şekilde mi yapıyorsunuz?

Bir deniz kaplumbağasının bıraktığı yumurtalar, kumun içinde yaklaşık 60 gün boyunca kuluçkada kalır.

Bilim insanları Bennu asteroidinden getirilen örneklerde karbon, nitrojen ve amonyak gibi bazı organik bileşiklerin bulunduğunu belirledi. 

Gündelik hayatta temelsiz ifadeleri anlatmak için kullandığımız “safsata” kavramı, mantık alanında “akıl yürütme hatası” ya da “kötü argüman” olarak karşılık bulur.

Küresel iklim değişikliğini Antarktika’da sert bir şekilde hissediyoruz. Dünyanın insan yaşamına en uygunsuz kıtası olan Antarktika’daki değişimler, bizi yakın gelecekte nelerin beklediğine işaret ediyor. TÜBİTAK Bilim Genç’in hazırladığı üç bölümlük belgesel serisinin finalinde bu sessiz kıtanın aslında ne kadar güçlü bir uyarı mekanizması olduğuna şahit olacaksınız!

Dünyanın en soğuk, en gizemli ve en zorlu coğrafyasına hoş geldiniz!

Türk bilim insanları, dünyanın en zorlu coğrafyalarından biri olan Antarktika’da önemli araştırmalara imza atıyor. Tehlike ve keşif dolu, binlerce kilometrelik bu yolculuğa siz de eşlik edin!

Derilerinin her 1 cm²’lik alanında 92 bin ila 154 bin arasında kıl bulunur. Bu sayı, insan kafasındaki 1 cm²’lik alanda bulunan 124 ila 200 adet saç teline kıyasla son derece yüksektir.

19 Haziran Perşembe günü, saat 19.30-20.30 arasında Ankara'da Liman Kitap Kahve’de yeryüzündeki ve yıldızlardaki depremlerin nasıl oluştuğuna dair Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden Prof. Dr. Faruk Soydugan ve İstanbul Teknik Üniversitesi Dr. Ömer Kamacı ile keyifli bir söyleşi gerçekleştireceğiz.

Soğan doğrarken gözlerimizin yanmasına kesme işlemi sırasında açığa çıkan kimyasal maddeler neden olur. Özellikle syn-propanethial-S-oxide adlı bir bileşik, göz sinirlerini uyararak gözyaşı üretimine yol açar. Ancak bu kimyasalın ne kadar yayıldığı sadece soğanın yapısıyla değil, onu nasıl kestiğimizle de yakından ilgili.

Çoğu hayvan türünde kan, oksijen taşıyıcı pigment olarak hemoglobin içerdiğinden kırmızıdır; ancak bazı omurgasızlarda farklı pigmentlerin varlığı, kanın mavi, yeşil veya mor renkte olmasına yol açar.

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Haziran 2025 sorusu yayınlandı

Ayın Şifrebilim Sorusu köşesinde Mayıs 2025 sorusunun  cevabı yayında.

Satranç köşesinde bu ay Mayıs 2025 probleminin çözümüne ve Haziran 2025 problemine yer veriyoruz.

Ayın Matematik Sorusu köşesinde Mayıs 2025 sorusunu doğru çözenler belli oldu.

Amatör gökbilimciler için gecelerin gözlemlerle şenleneceği tarihler yaklaşıyor. Bahar mevsiminde yaşanan dönüşümün ardından açık ve yıldızlı gece sayısının arttığı, hava koşullarının uzun süreli gözlem yapmaya elverişli olacağı günler başlıyor. Bu aylarda yaklaşık 6-7 saatlik gözlem yapma fırsatı olabiliyor. Gözlem için ışık kirliliğinden uzak, yerleşim yerleri dışındaki bölgeler çok daha zengin bir gökyüzü görüntüsü sunuyor.

Linux, ücretsiz ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir. İşletim sistemi, kullanıcının bilgisayar ile etkileşimini sağlayan ve bilgisayarın kaynaklarını yöneten temel yazılımdır.

NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi, uzaydaki bir gök cisminin hem X-ışınları hem de radyo dalgaları yaydığını keşfetti.

Elektrik ve Elektronik Mühendisi Engincan Sayar ile lisans öğrenimi sırasında TÜBİTAK 2209-A programı için hazırladığı ve desteklenmeye hak kazanan projesi hakkında konuştuk.